là đúng, thì tổng hợp pháp hoạt động ngược lại từ M (theo cách diễn dịch
trong toán học, ngoại trừ, ví dụ, theo kiểu quy nạp trong các khoa học tự
nhiên) để chứng minh chân lý của A. Theo đó phân tích pháp đi từ cái chưa
biết đến cái biết; tổng hợp pháp đi từ cái biết đến cái (đến nay) chưa biết.
Hegel (khác với Kant) không thấy được làm sao sự nhận thức có thể đi
từ cái chưa biết đến cái biết, và vì thế, ông nối kết phân tích pháp với toán
học nói chung, (vì nó chia nhỏ sự vật thành những lượng có quan hệ ngoại
tại) (trong KHLG), với việc rút ra các ĐỊNH LUẬT, các LỰC và các
GIỐNG phổ biến từ các hiện tượng cụ thể, và với việc phân tích một chất
thành những thành phần hóa học của nó (BKT I, §227 và A). Nhiều nghiên
cứu xa hơn của ông về tổng hợp pháp bàn về ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LOẠI
và định lý.
Hegel tin rằng phương thức nhận thức của ông vừa có tính phân tích
vừa có tính tổng hợp. Điều này đúng theo một nghĩa này: ông không tổng
hợp một cách đơn giản, ví dụ: Ý NIỆM lô-gíc hay PHÁP QUYỀN thành
một toàn bộ duy nhất hoặc phân tích chúng một cách đơn giản thành những
yếu tố cấu thành của chúng, mà cho thấy chúng là những cái TOÀN BỘ
thống nhất, nhưng được phân thù. Nhưng nó không đúng theo nghĩa của
Pappus: Hegel không bao giờ (ít nhất là chính thức) tiến hành bằng cách đi
ngược từ kết quả dự kiến của ông đến cái được đòi hỏi để đạt được nó, mà
luôn bằng cách tiến lên từ cái đã được biết để đạt đến một kết quả cho đến
giờ chưa được biết. (Trong HTHTT, “chúng ta” - tức triết gia - đã thực sự
chiếm lĩnh vị trí của tri thức tuyệt đối, nhưng “chúng ta” chỉ quan sát, và
không trợ giúp gì cho sự phát triển của Ý THỨC trên đường tới vị trí này).
Nhưng tính vòng tròn của hệ thống của ông hàm ý rằng tiến trình còn là sự
quy thoái hướng tới điểm bắt đầu: các điều kiện đã được thải hồi trong kết
quả, rút cục lại tái xuất hiện từ nó, và chỉ hoàn toàn hiểu được khi vòng
tròn đã hoàn tất. Do đó có nghĩa khác nữa ở đó nhận thức của Hegel vừa có
tính phân tích vừa có tính tổng hợp.
