Các triết gia suy tưởng ở cấp độ cao hơn và có hệ thống hơn về các khái
niệm bao hàm trong chúng, về các tiền giả định của chúng, về sự biện minh
của chúng, v.v. Hegel nói mập mờ giữa quan niệm rằng triết học suy tưởng
trực tiếp về các đối tượng của các môn khoa học khác (ví dụ, suy tưởng về
TỰ NHIÊN), nhưng là suy tưởng về chúng theo một cách khác, và quan
niệm rằng triết học suy tưởng về tư duy được bao hàm trong các môn khoa
học khác (ví dụ, suy tưởng về môn vật lý học).
2. Triết học có cùng NỘI DUNG, nhưng lại khác về HÌNH THỨC, với
nghệ thuật, và nhất là với tôn giáo. Giống như tôn giáo, triết học bàn về
Thượng Đế, sự sáng tạo ra thế giới của Ngài, v.v., nhưng (a) nó đi đến các
kết luận bằng tư duy khái niệm thuần lý, chứ không phải bằng ĐỨC TIN,
quyền uy hay mạc khải; (b) nó trình bày các kết luận trong hình thức các tư
tưởng hay các khái niệm, chứ không phải các hình tượng. Đôi khi, ông
nhấn mạnh đặc điểm PHẢN TƯ cao độ của triết học: triết học suy tưởng về
tôn giáo, nhưng tôn giáo không thể suy tưởng hay hình thành một quan
niệm (Vorstellung) về triết học. Trong THLS, ông gợi ý rằng triết học kết
hợp lối tư duy tự do của các bộ môn thường nghiệm với chủ đề của tôn
giáo: “Nó kết hợp cả hai phương diện: ngày Chủ nhật trong đời sống, lúc
con người dâng hiến [cho Thượng Đế] một cách khiêm cung, và ngày
thường trong tuần, lúc con người đứng thẳng dậy, là chủ nhân ông và hành
động vì những lợi ích riêng của mình”.
Hegel băn khoăn trước vấn đề rút ra từ THUYẾT HOÀI NGHI của
Schulze: Khi có quá nhiều thứ triết học đối địch, nhưng triết học nào cũng
nhất quán một cách nội tại, thì ta quyết định chọn thứ triết học nào? Một
cách trả lời cho câu hỏi này là: nếu vì lý do đó mà từ khước triết học thì
chẳng khác nào khước từ việc ăn táo, sơ-ri, v.v., vì chúng không phải là trái
cây xét như là trái cây (BKT I, §13). Nhưng các nền triết học khác nhau
không phải là các loại ngang hàng như các loại trái cây. Nhìn bề ngoài thì
các nền triết học khác nhau bổ sung lẫn nhau, và biểu lộ những sự thiếu
nhất quán bên trong, chỉ có thể được giải quyết bằng cách chuyển sang nền
