vermitteln (“đạt được sự hợp nhất, trung giới; dẫn đến”, v.v.). Quá khứ
phân từ của vermitteln là vermittelt (“được trung giới, gián tiếp”) được sử
dụng trái nghĩa với unmittelbar. Cả hai từ đều sinh ra các danh từ trừu
tượng: Vermittlung (“sự trung giới”) và Unmittelbarkeit (“tính/sự trực
tiếp”).
Trong triết học ngoài-Hegel, unmittelbar chủ yếu là một thuật ngữ
nhận thức luận. Sự XÁC TÍN trực tiếp là một sự xác tín không được trung
giới bởi sự suy luận hay chứng minh, hay thậm chí bởi các biểu trưng hay
các khái niệm. Với Hegel, người đại diện tiêu biểu của học thuyết về sự xác
tín trực tiếp không phải là Descartes, mà là F. H. Jacobi, vì với Jacobi, tri
thức về, hay LÒNG TIN vào tính thực tại của thế giới hiện tượng và thế
giới siêu cảm tính bao gồm một sự xác tín mà không cần đến và cũng
không chấp nhận sự chứng minh. Học thuyết này bị Hegel cũng như
Goethe phản đối (“Cái đúng thật là thần thánh; nó không trực tiếp hiển lộ,
ta chỉ hiểu nó từ các hiện thể của nó”) và Hölderlin (“Cái trực tiếp theo
nghĩa chặt chẽ thì con người khả tử và cả người bất tử đều không thể đạt
được”).
Sự trực tiếp cũng còn có một nghĩa tôn giáo nữa: Thiên Chúa có thể
gián tiếp khải thị chính mình ra, ví dụ: thông qua những sự vận hành của tự
nhiên, hay một cách trực tiếp, ví dụ: bằng các phép lạ hay sự khải thị trực
tiếp (Offenbarung). Nhưng ý nghĩa tôn giáo của sự trung giới là nổi bật
hơn: ta không thể tiếp cận với sự thiêng liêng mà không có cái trung gian,
dù cái trung gian này có thể là những biểu trưng được mang lại bởi Kinh
Thánh (theo John Scotus Erigena), một sự ĐÀO LUYỆN lâu dài (Lessing)
hay bởi chính Đấng Christ (đặc biệt nơi Nicolas Cusanus). Trong HTHTT,
“người môi giới” (der Vermittler) cho Ý THỨC bất hạnh là giáo sĩ (IV. B),
nhưng trong TÔN GIÁO khải thị, đó là đấng Christ (VII. C). Người môi
giới tạo nên hạn từ trung gian của một SUY LUẬN hợp nhất Thiên Chúa
và con người. Nhưng bất kỳ sự ĐỐI LẬP mạnh mẽ nào giữa các hạn từ
khác nhau đều được Hegel cảm thấy là cần có sự trung giới: không chỉ giữa
