kỳ hạng mục nào, dù là cảm tính hay trí tuệ, bị cắt rời, hay bị trừu tượng
hóa khỏi những sự vật khác là cái phổ biến (trừu tượng). (Xem HTHTT,
Chương I, Về “sự xác tín cảm tính”).
Từ thế kỷ XVIII, các triết gia Đức đả kích sự trừu tượng vốn được
xem là đặc điểm của thời Khai minh. Đi trước cả Nietzsche lẫn Hegel,
Herder, trong GTVKG, đã phê phán việc Kant tách rời cái tiên nghiệm với
cái hậu nghiệm, tách rời MÔ THỨC của nhận thức ra khỏi CHẤT LIỆU
của nó. Cái trừu tượng được liên kết với cái khô khốc, cái phụ thuộc, cái
phổ biến, cái khái niệm và cái không có sự sống. Khuyết điểm ấy của sự
trừu tượng đã bị phát hiện trong Thần học, Khoa học, Sử học cũng như
trong Triết học. Hegel thoạt đầu có thiện cảm với xu hướng phê phán này
trong tư tưởng Đức, vì thế, trong THTT, Hegel có xu hướng lẩn tránh LÝ
TÍNH, GIÁC TÍNH và những gì có tính khái niệm để hướng đến tính cụ thể
của SỰ SỐNG và tình yêu. Tuy nhiên, trong các tác phẩm thời trưởng
thành, ông không vứt bỏ cái trừu tượng để đắm mình vào trong cái cụ thể
nữa, trái lại, nỗ lực mở con đường thông qua cái trừu tượng để đi đến cái cụ
thể: “Sự sống của tinh thần không phải là sự sống lẩn tránh CÁI CHẾT và
trốn chạy sự hủy hoại, mà là sự sống chịu đựng được cái chết và tự bảo tồn
mình trong đó” (HTHTT, Lời tựa).
Hegel thừa nhận rằng những tư tưởng, chẳng hạn như TỒN TẠI,
NHÂN QUẢ hay tính phổ biến - thuộc chủ đề của Khoa học Lô-gíc - là
trừu tượng, theo nghĩa tương phản với những thực thể khả giác lẫn với
những BIỂU TƯỢNG, chẳng hạn, biểu tượng về một cái nhà, một cái cây
hay một con bò. Tuy nhiên, những tư tưởng ấy không phải là được rút ra từ
những thực thể khả giác hay từ những biểu tượng bằng con đường trừu
tượng hóa theo nghĩa rằng trước hết, ta tri giác sự vật, hình thành các khái
niệm cấp thấp về chúng, rồi sau đó, mới rút ra hay trừu tượng hóa từ những
khái niệm ấy (hay trực tiếp từ sự vật) những đặc điểm chung của chúng, để
hình thành nên những tư tưởng hay những khái niệm khái quát. Trong
trường hợp ấy, hóa ra cái trừu tượng lại thấp kém hơn cái cụ thể, bởi những
