vì “chủ nghĩa giáo điều”, “tính phiến diện” và những sự phân biệt “hoặc
là/hoặc là” cứng nhắc giữa những khái niệm vốn lẽ ra liên kết với nhau một
cách “biện chứng” hay “tư biện” (BKT I, §§26 và tiếp). Sự tương phản gay
gắt giữa thế giới cảm tính và thế giới siêu cảm tính là đặc trưng của siêu
hình học trước Kant, và cả siêu hình học của chính Kant nữa, một sự đối
lập cần phải được vượt qua. Do đó, không giống như Kant, Hegel quy siêu
hình học như vậy cho giác tính, chứ không phải cho lý tính. Các khái niệm
của nó được tích hợp thành Lô-gíc học, ở đó, chúng phải phục tùng một sự
tái thiết mang tính tư biện. Hegel dành thiện cảm nhiều hơn cho siêu hình
học cổ đại, đặc biệt là thuyết Plato-mới, hơn là siêu hình học của trường
phái Wolff, và nỗ lực tách nó ra khỏi Schwärmerei, tức sự thêu dệt không
có lý tính và đầy cảm xúc. (Schwarm, “bầy đàn”, và “đi thành bầy”, ban
đầu được áp dụng cho loài ong, và sau đó là cho các giáo phái trong phong
trào Cải cách. Do đó Schwärmerei gần gũi với từ “sự nhiệt tình” được sử
dụng, chẳng hạn, bởi Locke).
Ngày nay “siêu hình học” cũng không có nghĩa xác định để chúng ta
đưa ra một câu trả lời rõ ràng và nhiều tin tức cho câu hỏi “Hegel có phải là
một nhà siêu hình học không?”. Theo nghĩa nào đó, Hegel tự xem mình là
một nhà siêu hình học. Nhưng điều này không dẫn đến việc ông quay trở
lại, hay ước mơ quay trở lại, với siêu hình học trước Kant. Theo quan niệm
của Hegel, một sự quay trở về quá khứ là bất khả: lòng tin ngây thơ trước
kia (chẳng hạn, rằng chân lý có thể đạt được bởi tư duy phản tư, BKT I,
§26) bị làm lung lay bởi sự nghi ngờ, nó chỉ có thể được khôi phục ở cấp
độ cao hơn, tinh vi hơn, chứ không ở sự ngây thơ ban đầu. Sự dè dặt của
ông đối với giác tính có nghĩa là ông không thể đề cao một nguyên tắc gây
thiệt hại cho những nguyên tắc khác, mà phải dành một chỗ thích đáng cho
mọi phạm trù quan trọng, và rằng ông không thể định đề hóa một thế giới
siêu cảm tính hay một thế giới “bên kia” (Jenseits), tách biệt với thế giới
cảm tính hay thế giới bên này (Diesseits). Như thế, câu trả lời ít gây ngộ
nhận nhất là ông vừa là một nhà siêu hình học và một nhà chống siêu hình
