Đối với Plato, một ý niệm hay HÌNH THỨC (eidos) là một hình mẫu
lý tưởng mà, đối lập với các hiện tượng “mô phỏng” hay “thông dự vào”
nó, là thực sự hiện tồn, bất biến, hoàn hảo và phổ quát: chẳng hạn, ý niệm
cái đẹp là cái đẹp tối cao và vĩnh cửu, và là nguyên nhân chính của cái đẹp
phù du và không hoàn hảo của những cái đặc thù có thể tri giác được. Một
ý niệm không phải là một thực thể tâm trí (hay thực thể vật lý), nhưng
chính ý thức mờ nhạt của ta về nó cho phép ta suy tưởng về những cái đặc
thù, và mục tiêu của triết học là phải vượt lên bằng PHÉP BIỆN CHỨNG
đến sự chiêm ngưỡng các ý niệm một cách không thường nghiệm. Các ý
niệm tạo nên một hệ thống có thứ bậc (trong cuốn Cộng hòa) với ý niệm về
cái thiện tại điểm cao nhất của hệ thống. “Ý niệm”, theo nghĩa này, không
đối lập với “thực tồn” hay “thực tại”, vì các ý niệm, khác với những cái đặc
thù, là thực tồn hoàn toàn. Bất chấp quan niệm của Aristotels rằng các mô
thức hay những cái phổ biến nội tại trong những cái đặc thù hơn là siêu việt
khỏi chúng, học thuyết này tiếp tục tồn tại qua thuyết Plato-mới và qua thời
Trung cổ trong “thuyết Duy thực” biểu thị học thuyết này, khi cho rằng
những cái phổ biến là có trước và tách biệt với những cái đặc thù.
Trong triết học Anh và Pháp hiện đại sơ kỳ, “idea” và “idée” biểu thị
một thực thể tinh thần và được đồng hóa với “BIỂU TƯỢNG”. Nhưng
Kant đã sử dụng nó theo một nghĩa gần gũi với cách sử dụng của Plato: các
ý niệm là các khái niệm của LÝ TÍNH. Không đối tượng nào tương đương
với chúng được mang lại trong KINH NGHIỆM cả, nhưng chúng là tất yếu
và không võ đoán. Các ý niệm hoặc là thuần túy và siêu nghiệm (chẳng hạn
các ý niệm về TỰ DO, THƯỢNG ĐẾ, thế giới xét như một toàn bộ) hoặc
là phái sinh và phần nào thường nghiệm (chẳng hạn các ý niệm về đức
hạnh, về NHÀ NƯỚC hoàn hảo, về triết học). Lý tính lý thuyết không thể
suy ra sự hiện hữu của các đối tượng siêu việt tương đương với các ý niệm
thuần túy; chẳng hạn các ý niệm về tự do, Thượng Đế và sự bất tử của linh
hồn chỉ có thể được hữu thể hóa bằng lý tính thực hành và có một sự sử
dụng về cơ bản là có tính thực hành. Nhưng cả hai loại ý niệm, mặc dù
chúng không cấu tạo nên kinh nghiệm của ta giống như các khái niệm của
