biểu tượng] là giai đoạn trung gian giữa trực quan (Anschauung), tức sự
lĩnh hội cảm tính các đối tượng cá biệt bên ngoài và tư duy khái niệm. Nó
gồm ba mô-men chính, HỒI TƯỞNG, TRÍ TƯỞNG TƯỢNG và KÝ ỨC:
1. Nghĩa chuẩn của Erinnerung là “ký ức” hay “hồi tưởng”, nhưng
Hegel lại nhấn mạnh đến nghĩa gốc của nó là “sự nội tâm hóa” (Er-
innerung): khi ai đó hồi tưởng cái gì, anh/chị ta nội tâm hóa nó hay biến nó
thành của riêng anh/chị ta, và vì động từ tương ứng ở dạng phản thân (sich
erinnern, nghĩa là “nhớ lại”, nhưng đối với Hegel, nó cũng có nghĩa là “nội
tâm hóa, khép mình lại”), anh/chị ta rút lui vào trong chính mình. Điều này
diễn ra nhờ một hình ảnh hay một bức tranh (Bild) về đối tượng, nhưng
khác với trực quan về đối tượng, hình ảnh hay bức tranh này được tách rời
khỏi tính ngoại tại của không gian và thời gian, và “được đón nhận vào
trong tính phổ biến của cái Tôi” (§452). Ở giai đoạn này, hình ảnh tự nó
không có tính phổ biến, nhưng nó không hoàn toàn mang tính xác định như
trực quan. Một hình ảnh không phải lúc nào cũng có ý thức: nó là tự mình
hay mặc nhiên trong “lỗ đen” của tinh thần. Lúc đầu, ta trở nên có ý thức
về nó chỉ khi có sự hiện diện của đối tượng được trực quan; ví dụ, hình ảnh
của tôi về một người nào đó cho phép tôi nhận ra anh/chị ta khi tôi thấy
anh/chị ta. Nhưng sau khi trải qua nhiều lần gặp gỡ, tôi có thể gợi lại hình
ảnh của một vật ngay cả khi nó không có đó. Hình ảnh này là Vorstellung
(sự hình dung) ở giai đoạn đơn giản nhất của nó: có được một hình ảnh, tức
là cái của tôi, khác với đối tượng bên ngoài và trực quan.
2. Trí tưởng tượng tái tạo có khác đôi chút với hồi tưởng: nó chỉ nhớ
lại một hình ảnh của đối tượng đã được trực quan trước đó, nhưng khác với
hồi tưởng, nó có thể làm điều này một cách tự ý khi đối tượng được trực
quan không hiện diện. Trái lại, trí tưởng tượng liên tưởng thì phản tư về
những hình ảnh và liên kết chúng theo những cách khác với những cách
trong đó các đối tượng và các trực quan tương ứng quan hệ với nhau. Lúc
đầu, từ những hình ảnh, trí tưởng tượng hình thành nên những biểu tượng
PHỔ BIẾN, ví dụ: biểu tượng về màu đỏ hay về cái cây, và các biểu tượng
