Nếu một người được tâm hồn của y hoặc tự nhiên ban cho vẻ mặt
của lòng nhân hậu, đức công bằng và ý chí tự do, ông sẽ cảm thấy
được, bởi vì ông mang trong chính bản thân ông các hình ảnh của
những đức tính ấy, và ông sẽ niềm nở với bộ mặt nào cho ông thấy rõ
dấu ấn của chúng. Bộ mặt ấy là một thư giới thiệu viết bằng một ngôn
ngữ chung cho tất cả mọi người.
Mỗi hoàn cảnh sống có đặc tính riêng và biểu hiện riêng của nó.
Người dã mạn có những nét rắn rỏi, tráng kiện và dứt khoát, mớ
tóc lởm chởm, bộ râu rậm, tay chân hết sức cân đối; chức năng nào đã
có thể làm cho hắn biến đổi đi? Hắn đã săn bắn, hắn đã chạy, hắn đã
đánh nhau với thú dữ, hắn đã tập luyện; hắn đã tự duy trì, hắn đã sản
sinh ra đồng loại, hai mối quan tâm bẩm sinh duy nhất. Hắn chẳng có
gì tỏ ra trơ tráo hoặc hổ thẹn. Một vẻ kiêu hãnh pha lẫn dữ tợn. Đầu
hắn thẳng và ngẩng cao; mắt hắn nhìn chăm chăm. Hắn là chúa tể
trong khu rừng của hắn. Tôi càng ngắm nghía hắn, hắn càng gợi lên
trong tôi vẻ quạnh hiu và khoáng đạt của nơi hắn trú ngụ. Nếu hắn nói,
cử chỉ của hắn cương quyết, lời lẽ của hắn dứt khoát và ngắn gọn. Hắn
chẳng có luật lệ và chẳng có thành kiến gì. Tâm hồn hắn rất dễ nổi
nóng. Hắn ở trong tình trạng chiến đấu liên miên. Hắn mềm mại, hắn
nhanh nhẹn; song hắn khỏe.
Những nét của vợ hắn, cái nhìn của chị, điệu bộ của chị chẳng
phải là của người phụ nữ văn minh. Chị trần trụi mà không hề để ý.
Chị đã theo chồng ra đồng, lên núi, vào rừng sâu; chị đã cùng luyện
tập với chồng; chị đã bồng con trên tay. Chẳng có áo yếm gì đỡ lấy đôi
vú của chị. Mái tóc dài của chị rối tung. Người chị cân đối lắm. Tiếng
nói của chồng chị vang như sấm, tiếng nói của chị mạnh mẽ. Mắt chị
nhìn ít tập trung hơn; chị dễ bị nỗi sợ hãi xâm chiếm hơn. Chị nhanh
nhẹn.
Trong xã hội, mỗi tầng lớp công dân có đặc tính và biểu hiện
riêng: thợ thủ công, quý tộc, binh dân, nhà văn, giáo sĩ, quan tòa, lính
tráng.
