Sự biểu hiện đòi hỏi một trí tưởng tượng mãnh liệt, một niềm hào
hứng cháy bỏng, nghệ thuật gợi ra những bóng ma, đem lại sinh khí
cho chúng, khuếch đại chúng lên; sự sắp đặt, trong thơ ca cũng như
trong hội họa, yêu cầu một liều lượng nhất định óc đánh giá và niềm
hào hứng, nhiệt tình và khôn ngoan, say sưa và bĩnh tĩnh mà các mẫu
mực không thường thấy trong tự nhiên. Thiếu sự cân đối khe khắt ấy,
tùy theo hào hứng hay lý tríi chiếm ưu thắng, nghệ sĩ sẽ ngông cuồng
hoặc là nguội lạnh.
Cái ý chính, được nhận thức rõ ràng, phải chi phối khắc nghiệt tất
cả các ý khác. Đó là động lực của cỗ máy tác động theo tỷ lệ nghịch
với khoảng cách, giống như cái động lực giữ cho các thiên thể ở trong
quỹ đạo của chúng và kéo chúng đi.
Nghệ sĩ muốn biết có còn sót lại điểm gì mơ hồ và chẳng rõ rệt
trong bức tranh của mình không, thì hãy nhờ hai người có học thức
giải thích riêng rẽ và chi tiết toàn bộ bố cục. Hầu như tôi không thấy
có bố cục hiện đại nào chống chọi được với sự thử thách ấy. Trong số
từ năm đến sáu hình vẽ, may ra còn được hai hay ba hình là không
phải đưa bút sửa lại. Bạn đã muốn người này làm việc này, kẻ kia làm
chuyện kia, như thế chưa đủ; bạn còn phải có ý tưởng đúng đắn và
nhất quán, và phải thể hiện được nó ra một cách rõ ràng đến mức tôi
không nhầm lẫn, cả tôi, cả những người khác, cả những người đang
sống hiện nay, cả những người mai sau sẽ đến.
Hầu hết các bức tranh của chúng ta đều yếu ớt về quan niệm,
nghèo nàn về ý tưởng nên không thể gây nên một rung động mãnh liệt,
một cảm xúc sâu sắc. Người ta nhìn, người ta quay đầu đi, và người ta
chẳng nhớ tí gì những điều đã thấy. Chẳng có bóng ma nào ám ảnh
ông và theo đuổi ông. Tôi dám đề nghị với nhà nghệ sĩ táo bạo nhất
của chúng ta hãy bằng bút vẽ mà làm được cho chúng ta khiếp sợ
ngang với câu chuyện đơn thuần của ông chủ báo kể về đám người
Anh kia ngắc ngoải, ngạt thở trong ngục tối quá chật hẹp do mệnh
lệnh của một viên na-bap
. Và bạn trộn màu, bạn cầm bút vẽ, bạn khai
