Graeca res est nihil velare
. Đấy là tập tục của những người Hy
Lạp, bậc thầy của chúng ta trong tất cả các ngành mỹ thuật. Chúng ta
cho phép nghệ sĩ trút bỏ áo quần của các nhân vật, nhưng chúng ta
đừng có cái dã man bắt anh ta lệ thuộc vào một bộ trang phục lố lăng
và cổ lỗ sĩ. Những con mắt nghệ sĩ không phải là những con mắt của
các học sinh nội trú Viện Hàn lâm Khảo cổ
. Bouchardon đã để cho
Louis XV ăn mặc theo kiểu La Mã, và ông ấy làm thế là đúng. Tuy
nhiên, ta đừng lấy ngoại lệ làm quy tắc.
Vì bọn này dốt nát, và chúng không biết giữ mức độ, nên nếu ông
có quàng dây cương lên cổ chúng, rồi chúng vẫn cắm chùm lông lên
đầu một anh lính La Mã cho mà xem.
Tôi không hiểu biết mấy những nguyên tắc về cách xếp nếp quần
áo của các hình vẽ; đó là việc làm hoàn toàn phóng khoáng về mặt
sáng tạo, hoàn toàn nghiêm ngặt về mặt thể hiện. Đừng có những nếp
lăn tăn chồng chéo lên nhau. Người nào vắt mảnh vải lên cánh tay của
ai đó giơ ra, chỉ cần cầm cánh tay xoay xoay, thấy các bắp thịt phồng
lên, xẹp xuống, và lớp vải hằn rõ các chuyển động ấy, sẽ túm lấy
người gỗ của mình và sẽ quăng nó vào lửa. Tôi không sao chịu nổi
phải xem cái mô hình trong suốt dưới da, nhưng cho tôi thấy làn da
thịt trần dưới lớp vải vóc thì thế nào cũng là không đủ.
Người ta khen cũng nhiều mà chê cũng lắm cách xếp nếp quần áo
của cổ nhân. Ý kiến của tôi về điểm này không có gì quan trọng, đó là
nó khuếch trương ánh sáng của những phần rộng bằng sự đối lập các
mảng tối và các mảng sáng của những phần nhỏ, dài và hẹp. Một cách
xếp nếp khác, nhất là trong điêu khắc, đem đối lập những mảng sáng
rộng với những mảng sáng rộng, và phá hủy hiệu quả của những mảng
này bằng những mảng kia.
