những cuộc diễn tập của cô ta, chắc biết bao lần ông sẽ bảo cô: “Đạt
rồi đấy!”. Biết bao lần cô ta sẽ trả lời ông: “Ông nhầm rồi!”... Giống
như Quesnoy bị bạn túm lấy cánh tay và thét lên: “Thôi đi! Muốn quá
tốt dễ thành ra xấu
; anh làm hỏng hết bây giờ” - “Anh trông thấy cái
tôi đã làm, nghệ sĩ hổn hển trả lời người sành sỏi đầy vẻ kinh ngạc;
nhưng anh không trông thấy cái tôi có ở kia và cái mà tôi đang theo
đuổi”.
Tôi tin rằng Clairon cảm thấy nỗi day dứt như Quesnoy trong các
toan tính đầu tiên của cô; nhưng cuộc vật lộn qua đi rồi, khi cô đã một
lần vươn lên ngang tầm cao ảo ảnh của cô, cô tự chủ, cô lặp lại mình
không hề xúc động. Như chúng ta đôi khi gặp trong giấc mơ, đầu cô
chạm tới mây, bàn tay cô quờ quạng tìm hai giới hạn của chân trời; cô
là linh hồn của một hình nhân lớn bao bọc lấy cô; những thử nghiệm
của cô đã gắn chặt nó vào cô. Uể oải duỗi mình trên một chiếc ghế tựa
dài, tay khoanh, mắt nhắm, không nhúc nhích, lần theo giấc mơ ký ức
của cô, cô có thể nghe thấy mình, trông thấy mình, đánh giá mình và
đánh giá những ấn tượng mà cô sẽ gây nên. Trong lúc ấy, cô thành hai
người: cô Clairon nhỏ bé và bà Agrippme
cao lớn.
NGƯỜI THỨ HAI
Nghe ông nói thì có lẽ chẳng có gì giống với một diễn viên, trên
sân khấu hoặc trong lúc diễn tập, bằng những đứa trẻ ban đêm giả vờ
làm ma ở ngoài nghĩa địa bằng cách dùng sào giương cao trên đầu một
tấm khăn trải giường trắng lớn và từ phía dưới cái nhà táng ấy vọng ra
một tiếng nói rùng rợn làm khiếp đảm khách qua đường.
NGƯỜI THỨ NHẤT
Ông có lý. Cô Dumesnil thì lại không như cô Clairon. Cô ta trèo
lên sân khấu mà chẳng biết mình sẽ nói gì; một nửa thời gian, cô
không biết mình nói gì; nhưng chợt đến một thời điểm tuyệt diệu. Và
tại sao diễn viên lại khác với thi sĩ, họa sĩ, diễn giả, nhạc sĩ? Chẳng
