hùng hồn tranh nhau được chết, hoặc đúng hơn là được khỏi chết, nếu
đoạn văn đó, mà tôi nói mấy cũng chẳng vừa, không làm cho chúng ta
đi xa chủ đề của mình? Thế này là đủ rồi đối với những người có
khiếu thẩm mỹ lớn lao và chân thực; tôi có nói thêm cũng chẳng làm
cho các người khác hiểu biết gì hơn. Nhưng ai là người sẽ cứu vãn
những điều phi lý rất thông thường ấy ở nhà hát? Người diễn viên, và
diễn viên nào?
Trong hầu hết các tình huống ở ngoài xã hội, tính mẫn cảm cũng
có hại như trên sân khấu. Kia là hai anh chàng yêu đương, cả hai đều
đang muốn tỏ tình. Ai là người sẽ xoay sở tốt hơn? Không phải tôi
đâu. Tôi nhớ lại hồi ấy tôi vừa run vừa đến gần đối tượng của tôi; tim
tôi đập thình thình, ý nghĩ của tôi rối bời, giọng tôi luống cuống, tôi
nói nhịu lung tung; tôi trả lời không khi cần phải trả lời có; tôi phạm
trăm chuyện vụng về, muôn điều ngượng nghịu; tôi lố bịch từ đầu đến
chân, tôi nhận thấy điều đó và chỉ càng trở nên lố bịch hơn; trong khi
đó, ngay trước mắt tôi, một kẻ tình địch tươi cười, dễ ưa và khinh
khoái, tự chủ, hài lòng với bản thân mình, không bỏ lỡ một cơ hội nào
để tán tỉnh và tán tỉnh một cách tinh tế, y làm vui lòng, làm đẹp ý, y
sung sướng; y xin phép được hôn tay, và người ta buông bàn tay cho
y; đôi khi chẳng xin mà y cũng nắm lấy bàn tay, y hôn, y hôn nữa; còn
tôi, lùi vào một xó, quay đi không nhìn cảnh tượng bực mình, cố nén
những tiếng thở dài, nắm chặt tay đến mức làm cho các ngón tay kêu
răng rắc, nặng trĩu ưu sầu, toát mồ hôi lạnh, tôi không thể bộc lộ nỗi
phiền muộn của tôi mà giấu đi cũng chẳng được. Người ta bảo rằng
tình yêu tước mất trí tuệ của những ai có, rồi đem ban cho những ai
không có, nghĩa là, nói khác đi, nó khiến cho những kẻ này xúc cảm
và ngốc nghếch, còn những kẻ kia lạnh lùng và có duyên.
Con người mẫn cảm tuân theo những thôi thúc của tự nhiên và
chỉ thể hiện chính xác tiếng lòng của mình; lúc anh nén bớt hoặc gia
tăng tiếng lòng ấy, anh không phải là anh nữa, anh là một diễn viên
đang đóng kịch.
