Người diễn viên lớn quan sát các hiện tượng; con người mẫn cảm
dùng làm mẫu cho anh; anh nghiền ngẫm nó, và suy nghĩ tìm xem cần
thêm bớt gì để được tối ưu. Và rồi, tính toán xong còn bắt tay vào việc
nữa.
Trong buổi diễn đầu tiên vở Inès de Castro, đến chỗ những đứa
trẻ xuất hiện, khán giả cười, cô Duclos đóng vai Inès, tức giận bảo
khán giả: “Khán giả ngốc nghếch ơi, cứ cười vào đúng đoạn hay nhất
của vở kịch đi!” Khán giả nghe thấy, nén cười; nữ diễn viên tiếp tục
vai của mình, và nước mắt cô với nước mắt khán giả cùng ứa ra. Sao!
Phải chăng người ta chuyển qua chuyển lại như thế từ một tình cảm
sâu sắc này sang một tình cảm sâu sắc khác, từ đau đớn sang tức giận,
từ tức giận sang đau đớn? Tôi không quan niệm như vậy; nhưng điều
tôi quan niệm rất rõ, đó là; nỗi tức giận của Duclos là thật, niềm đau
đớn của cô ấy là vờ.
Quinault Dufresne đóng vai Sévère trong vở Polyeucte. Chàng
được hoàng đế Décius cử đi đàn áp các tín đồ Cơ-đốc giáo. Chàng tâm
sự với bạn những tình cảm thầm kín của mình về giáo phái bị vu oan
kia. Lẽ thông thường đòi hỏi chuyện tâm sự này, nó có thể làm cho
chàng mất ân sủng của đấng quân vương, mất quyền cao chức trọng,
cơ nghiệp, tự do và có lẽ cả cuộc sống, vì vậy nó phải được nói khẽ.
Khán giả hét bảo chàng: “Nói to lên!” Chàng đáp lại khán giả: “Còn
các vị, các vị nói khẽ chứ!” Phải chăng nếu thực sự là Sévère, chàng
trở lại là Quinault mau đến thế? Không, tôi xin thưa với ông, không.
Chi có người nào biết tự chủ, như chắc hẳn chàng đã tự chủ, chỉ có
người diễn viên hiếm hoi, người diễn viên tuyệt vời mới có thể tháo ra
và ốp lại mặt nạ của mình như thế.
Lekain Ninias
xuống dưới mộ cha, chàng cắt cổ mẹ ở đó; chàng
trở ra hai bàn tay đẫm máu. Chàng tràn đầy khủng khiếp, chân tay run
lên, mắt lơ láo, tóc như dựng đứng trên đầu. Ông cảm thấy rởn tóc
gáy; nỗi khủng khiếp xâm chiếm ông; ông cũng kinh hoàng như chàng
ta. Song Lekain Ninias lấy chân hẩy vào hậu trường một chiếc hoa tai
