LUẬN VỀ CÁI ĐẸP
[Traité du beau]
T
rước khi đi vào cuộc truy tìm khó khăn nguồn gốc của cái đẹp,
thoạt tiên, qua tất cả các tác giả đã viết về nó, tôi nhận thấy rằng,
dường như là một điều khó tránh khỏi, những gì mà thiên hạ nói đến
nhiều nhất lại thường là những điều mà người ta biết ít nhất; và cùng
với bao vấn đề khác, vấn đề bản chất của cái đẹp là như thế. Tất cả
mọi người đều lý luận về cái đẹp; người ta ngưỡng mộ nó trong các
công trình của tự nhiên; người ta đòi hỏi nó trong các tác phẩm của
nghệ thuật; người ta thường xuyên thừa nhận hoặc phủ nhận cái tính
chất ấy; thế nhưng nếu ta hỏi những người có khiếu thưởng thức chắc
chắn nhất và tinh tế nhất đâu là nguồn gốc của nó, bản chất của nó,
khái niệm rõ ràng về nó, ý niệm thật sự về nó, định nghĩa về nó; liệu
đó là một cái gì tuyệt đối hay tương đối; liệu có một cái đẹp vĩnh cửu,
bất biến, quy tắc và kiểu mẫu cho cái đẹp thứ cấp không, hay vẻ đẹp
cũng như các thời trang, thì lập tức ta thấy các ý kiến không thống
nhất, và số người này thú nhận họ chẳng biết, còn số người khác đâm
ra hoài nghi. Sao lại có tình trạng hầu như tất cả mọi người đều đồng ý
là có một cái đẹp; rất nhiều người trong số họ cảm thấy rõ rệt nó ở
đâu, thế mà lại rất ít người biết được nó là cái gì?
Để đi tới giải quyết được, nếu có thể, những khó khăn ấy, chúng
tôi sẽ bắt đầu bằng cách trình bày những ý kiến khác nhau của các tác
giả đã viết kỹ nhất về cái đẹp; sau đó chúng tôi sẽ đề xuất những ý
nghĩ của mình về cùng chủ đề ấy, và sẽ kết thúc bài viết này bằng
