về tính thống nhất như thánh Augustin. Ông luôn nói về trật tự, tương
quan, hài hòa, v.v.; nhưng ông không nói một lời nào về nguồn gốc
của những ý niệm ấy.
Cha André phân biệt các khái niệm tổng quát về tinh thần thuần
túy đưa chúng ta đến những quy tắc vĩnh cửu về cái đẹp; những đánh
giá tự nhiên của tâm hồn trong đó ý thức hòa lẫn với những ý niệm
thuần túy tinh thần, nhưng không phá hủy các ý niệm ấy; và những
thành kiến của giáo dục và của tập quán, hai thứ đó dường như đôi khi
đánh đổ nhau. Ông phân chia công trình của ông thành bốn chương.
Chương đầu bàn về cái đẹp hữu hình; chương thứ hai, cái đẹp trong
các phong tục; chương thứ ba, cái đẹp trong các công trình của trí
tuệ; và chương thứ tư, cái đẹp âm nhạc.
Ông nêu lên ba vấn đề ở từng đối tượng ấy: ông cho rằng người
ta phát hiện ra ở đó một cái đẹp bản chất (beau essentiel), tuyệt đối,
độc lập với mọi thiết chế, kể cả thiết chế thần linh; một cái đẹp tự
nhiên (beau naturel) phụ thuộc vào thiết chế của tạo hóa, nhưng độc
lập với các ý kiến và thị hiếu của chúng ta; một cái đẹp nhân tạo (beau
artificiel) và có thể nói là võ đoán, nhưng ít nhiều phụ thuộc vào các
quy luật vĩnh hằng.
Ông cho cái đẹp bản chất là ở sự đều đặn, sự trật tự, sự cân đối,
sự đối xứng nói chung; cái đẹp tự nhiên là ở sự đều đặn, sự trật tự, các
tương quan, sự đối xứng được tuân thủ trong các thực thể của tự
nhiên; cái đẹp nhân tạo là ở sự đều đặn, sự trật tự, sự đối xứng, các
tương quan được tuân thủ trong các sản phẩm công nghệ, các đồ trang
sức, các tòa nhà, các khu vườn của chúng ta. Ông nhận xét rằng cái
đẹp cuối cùng ấy pha trộn cả võ đoán và tuyệt đối. Trong kiến trúc
chẳng hạn, ông nhận thấy hai loại quy tắc, loại các quy tắc thứ nhất bắt
nguồn từ khái niệm độc lập với chúng ta, khái niệm cái đẹp căn
nguyên và bản chất, và nó nhất thiết đòi hỏi các cột phải thẳng đứng,
các tầng phải song song, các chi phải đối xứng, hình vẽ phải phóng
khoáng và thanh nhã, và sự thống nhất trong toàn cục. Loại các quy
