DORVAL. - Khán giả sẽ theo dõi chẳng khó khăn toàn bộ diễn
tiến của một vở kịch; cuộc diễn sẽ trở nên da dạng hơn, lý thú hơn và
sáng rõ hơn. Phông cảnh không thể thay đổi, trừ khi sân khấu trống
rỗng; sân khấu chỉ có thể trống rỗng ở cuối mỗi hồi. Vì vậy, bất cứ khi
nào hai biến cố cần thay đổi phông cảnh, thì chúng phải diễn ra ở hai
hồi khác nhau. Người ta sẽ chẳng thấy một hội đồng các nguyên lão
nối tiếp ngay sau một cuộc họp những kẻ mưu phản, trừ phi sân khấu
khá rộng để người ta có thể phân biệt được ở đấy những khoảng không
gian hết sức khác nhau. Nhưng ở những rạp hát nhỏ, như các rạp hát
của chúng ta, một khán giả có lý trí sẽ nghĩ thế nào khi nghe thấy các
triều thần là những người biết rất rõ tường có mạch vách có tai, lại âm
mưu chống hoàng đế của họ ngay chính tại nơi hoàng đế vừa hỏi ý
kiến họ về công việc hết sức trọng đại là có nên từ bỏ quyền lực hay
không
? Vì các nhân vật vẫn còn đó nên khán giả hẳn là phải cho rằng
chính địa điểm ra đi.
Vả chăng, về các ước lệ sân khấu ấy, tôi nghĩ thế này. Nghĩ rằng
ai không biết đến lý lẽ sáng tác, cũng là không biết đến cơ sở của quy
tắc, sẽ chẳng thể từ bỏ nó hoặc theo nó một cách đúng lúc được.
Người đó hoặc là quá tôn trọng hoặc là quá miệt thị quy tắc, hai tảng
đá ngầm trái ngược nhưng đều nguy hiểm ngang nhau. Một phía
chẳng coi là gì hết những nhận xét và kinh nghiệm của các thế kỷ đã
qua, và đưa nghệ thuật trở về thời kỳ ấu thơ của nó; phía kia chặn
đứng nghệ thuật ngay tại chỗ, và ngăn cản nó tiến lên phía trước.
Chính tại phòng riêng của Rosalie tôi trò chuyện với cô
, khi tôi
phá bỏ trong lòng cô tình yêu vô căn cứ chính tôi đã khơi gợi, và làm
nảy nở lại tình cảm của cô với Clairville. Tôi dạo chơi với Constance
trên con đường lớn hai bên trồng cây, dưới những cây dẻ già cội ông
thấy đấy, khi tôi tin chắc cô ấy là người phụ nữ duy nhất trên đời cho
tôi; cho tôi! đúng lúc tôi lại có ý định nói để cô ấy hiểu rằng tôi chẳng
phải là người chồng hợp với cô. Mới nghe thấy tiếng cha tôi về, tất cả
