Có năm con khỉ được nhốt chung trong một chuồng. Trong chuồng,
người ta treo một trái chuối trên một sợi dây, dưới sợi dây là các bậc
thang. Chẳng bao lâu, một con khỉ leo lên các bậc thang tiến về trái chuối.
Ngay khi nó chạm vào các bậc thang, bạn xịt nước lạnh vào đám khỉ. Một
lát sau, một con khỉ khác lại cố gắng và bạn cũng làm tương tự: xịt nước
lạnh vào cả năm con. Cứ tiếp tục như thế cho tới khi những con còn lại
luôn cố gắng ngăn cản đồng bọn lấy trái chuối.
Cất vòi nước lạnh đi.
Bây giờ, bạn bắt một con khỉ ra khỏi chuồng và thay vào một con khỉ
khác. Con khỉ mới này thấy trái chuối và lập tức leo lên bậc thang. Lập tức,
các con khỉ kia tấn công nó. Sau khi thử và bị tấn công lần nữa, nó biết
rằng nếu nó tiếp tục leo lên các bậc thang, nó sẽ bị tấn công.
Tiếp theo, bạn bỏ một trong năm con khỉ ban đầu ra và thay bằng một
con khác nữa. Con mới này lại tìm cách lấy trái chuối và lại bị tấn công.
Con khỉ mới thay thế trước đó cũng nhiệt tình tham gia vào việc trừng phạt
này.
Lần thay thế thứ ba, một con khỉ khác được đưa. Con mới này leo lên
các bậc thang. Đám khỉ trong chuồng, kể cả hai con mới được thay thế
trước đó liền lao vào tấn công nó. Nói tóm lại, cả đám khỉ đều không cần
biết lý do tại sao chúng không được phép leo lên các bậc thang, cũng như
tại sao chúng tấn công con khỉ mới vào.
Người ta tiếp tục thay thế con thứ tư, thứ năm – nghĩa là tất cả những
con bị xịt nước lạnh đều đã ra khỏi chuồng. Tuy nhiên, chẳng có con khỉ
nào dám leo lên các bậc thang nữa? Tại sao vậy?
Bởi vì đó là “luật bất thành văn” trong cái chuồng khỉ này!
SẴN SÀNG – MỤC TIÊU – HÀNH
ĐỘNG
