Người trạm trưởng đã nhanh tay làm tiêu biến những con ngựa trạm ấy và
thay thế vào chuồng ngựa công mấy con ngựa khác tồi tệ. Hắn vào đầm lầy
bắt hai con trong bầy ngựa hắn giấu ở đó và hai giờ sau, Fabrice lên một
chiếc xe con hết sức xộc xệch được thắng hai ngựa trạm này. Phút chia tay
đối với mấy chàng thanh niên họ hàng của chị chủ quán lâm ly tột bậc. Họ
nhất định không nhận tiền đền ơn, mặc dù Fabrice viện những lý do ân tình
nhất. Họ chỉ một mực bảo: “Thưa ông, với tình trạng ông, ông cần tiền hơn
chúng tôi”. Cuối cùng họ trở về với nhiều thư của Fabrice, đi đường xóc,
anh đã hơi tỉnh người, cho nên cố ghi vào trong thư tất cả cảm tình của anh
đối với mẹ con chị chủ quán. Anh cảm động chảy nước mắt, trong khi viết
thư, và chắc chắn là bức thư gửi cho cô bé Aniken phải ướt át niềm yêu.
Hành trình còn lại không có gì lạ. Đến Amiens, anh thấy đau nhiều ở
nhát kiếm đâm vào đùi, viên y sĩ nông thôn trước đấy không nghĩ đến việc
nói cho nên mặc dù, nhiều lần chích máu, vết thương vẫn sưng phù, Fabrice
ở lại quán Amiens mười lăm hôm, do một gia đình nịnh hót và tham lam
làm chủ. Trong lúc đó, quân đồng minh xâm chiếm đất Pháp. Còn Fabrice
thì trở thành như không phải chính mình nữa, chỉ vì anh có những suy nghĩ
sâu sắc về những sự việc xảy đến cho anh. Anh chỉ còn trẻ con ở một điểm:
“Cái mà mình nhìn thấy có phải là một trận đánh không? Thứ nữa, trận
đánh đó có phải là trận Waterloo không?” Lần đầu tiên trong đời anh biết
cái thú đọc sách báo. Anh luôn hy vọng tìm thấy trong báo chí, trong các
bài tường thuật chiến trận một đoạn văn tả cảnh nào giúp anh xác định được
những nơi anh đã đi qua với thống chế Ney, và sau đó với một tướng khác.
Những ngày trú ở Amiens, hầu như ngày nào anh cũng cố viết thư cho
những người bạn tốt của anh ở Etrille. Một khi bình phục, anh đi Paris ngay.
Anh tìm thấy ở khách sạn cũ hai mươi bức thư của mẹ và cô anh van anh
mau chóng trở về. Cái thư sau cùng của bà bá tước Pietranera có một cái gì
bí mật khiến anh rất lo ngại và không còn những mơ mộng tình tứ. Tính anh
là thế, chỉ cần một tiếng là đủ cho anh dễ dàng dự kiến những tai họa lớn
