— Tôi mong thế, Hoàng thân đọc báo mỗi buổi sáng và phục ngất cái
học thuyết của người dựng nên tờ báo là tôi. Về những chi tiết thì ngài có
thể tán thành hay không thích. Dẫu sao, trong thì giờ ông dành cho công
việc, việc đọc báo này cũng chiếm mất đi hai tiếng đồng hồ, đõ cho ta cái
đã. Tờ báo sẽ tự gây cho mình nhiều rắc rối, nhưng đến khi những lời khiếu
nại nghiêm túc nổi lên nghĩa là chừng chín mười tháng nữa thì nó đã nằm
trọn vẹn trong tay bọn quá khích điên cuồng. Cái đảng làm rầy cho tôi sẽ
phải trả lời, còn tôi, tôi sẽ nêu mấy thắc mắc với tờ báo. Thâm tâm tôi, thà
là nói bậy một trăm điều gớm ghiếc còn hơn treo cổ một người. Ai mà nhớ
điều nói bậy trong một số công báo nào đó hai năm sau? Chứ còn con cái và
gia đình kẻ bị treo cổ thì sẽ nuôi một mối hằn thù kéo dài cho đến lúc tôi
chết và có lẽ làm giảm tuổi thọ của tôi.
Công tước phu nhân luôn luôn say mê một cái gì đó, luôn luôn hoạt
động, không lúc nào chịu ngồi rỗi, bà thông minh hơn toàn thể triều đình
Parme, nhưng bà thiếu nhẫn nại, thiếu kiên gan để thành công trong một vụ
mưu tính. Tuy nhiên bà cũng đến độ say sưa theo dõi được quyền lợi của
các phe phái, bà cũng bắt đầu có uy tín bên cạnh hoàng thân Vương phi
đương vị Clara Paolina sống giữa vinh quang, nhưng đồng thời cũng bị trói
buộc bởi một nghi lễ cổ lỗ, nên tự cho mình là người khốn khổ nhất đời.
Công tước phu nhân chầu chực săn sóc vương phi và dự định chứng thực
cho phi thấy là phi không đến nỗi khổ như vậy. Nên biết rằng hoàng thân
chỉ gặp vợ trong bữa ăn tối, bữa ăn tối diễn ra trong ba mươi phút, còn thì
hàng tuần, ngài không nói với vợ một câu nào. Bà Sanseverina cố thay đổi
cung cách ấy. Bà làm cho hoàng thân thấy vui vui, và bà biết cách bảo toàn
sự độc lập tự chủ của mình, cho nên càng khiến cho hoàng thân thích thú.
Bà không thể nào giữ cho không bao giờ chạm một kẻ nào trong số những
kẻ ngu nhung nhúc ở triều đình, dù có muốn thế đi nữa. Vì hoàn toàn vụng
về ở mặt đó, cho nên bà bị hạng triều thần tầm thường căm ghét, lũ này đều
là bá tước hoặc hầu tước, thường thường hưởng năm nghìn francs lợi tức.
Phu nhân hiểu rõ tai họa ấy ngay từ những ngày đầu và chỉ chăm làm vui
