được chia phần bởi trong một vụ trộm. Mắt tối đi vì bất mãn với mình, anh
tự nhủ: “Ừ, vì gia thế ta cho ta cái quyền hưởng thụ những tệ lạm đó, nếu ta
không chia phần là ta tự lừa dối mình rõ rệt nhưng đã dự chia phần thì đừng
có nghĩ đến việc lên án nó giữa nơi công cộng”. Các lý luận đó không phải
không đúng, nhưng rõ ràng Fabrice đã rơi từ đỉnh cao hạnh phúc cao quý
mà anh được nâng lên một giờ trước. Tư tưởng quyền lợi đã làm khô héo
cái cây bao giờ cũng ẻo là mà người ta gọi là hạnh phúc. “Nếu không nên
tin ở khoa chiêm tinh" - Fabrice nghĩ thầm, cũng để cho đầu óc rối mù đi;
nếu như khoa học ấy, cũng như ba phần tư những khoa học phi toán học, là
sự tập hợp những tên ngây ngô hăng hái cùng với những đứa giả dối khôn
ngoan và được trả tiền để làm tay sai, thì sao ta cứ thường xuyên và kích
động nghĩ đến cái tình huống bất thường ngày xưa đó? Ngày ấy ta ra khỏi
nhà ngục B. với áo quần và giấy hành trình của một tên lính bị bỏ tù vì
những duyên cớ chính đáng”.
Lý lẽ của Fabrice không thể nào vào sâu hơn, anh quay quanh vấn đề
nan giải bằng trăm cách mà vẫn không vượt qua được. Anh hãy còn trẻ quá;
trong những lúc rỗi rãi, anh say sưa nếm những cảm giác gây nên bởi những
tình huống lãng mạn mà trí tưởng tượng của anh luôn sẵn sàng nghĩ tới.
Hãy còn lâu anh mới biết dùng thì giờ để kiên trì soi xét các khía cạnh thực
tế của sự việc ngõ hầu đoán ra nguyên nhân. Anh hãy còn thấy thực tế là
tầm thường và nhơ bẩn, không ưa nhìn thực tế thì tôi hiểu được, nhưng mà
đã thế thì cũng đừng nên bàn luận. Nhất là không nên dùng những mảnh
ngu dốt của mình để bác khước cái nọ cái kia.
Như vậy là Fabrice, dù không kém thông minh, vẫn không thấy lòng
tin nửa vời của anh vào những điềm báo trước là một tín ngưỡng, một ấn
tượng sâu sắc mới bước vào đời. Nghĩ đến tín ngưỡng đó đã là có xúc cảm
rồi, có hạnh phúc rồi. Trong khi đó anh lại cố tìm xem nó là một khoa học
thực nghiệm như thế nào, một khoa học như loại hình học vậy. Anh hăng
hái đào sâu ký ức để tìm xem những trường hợp mà điềm báo trước lại
không đưa đến những sự kiện lành hoặc dữ mà nó có vẻ báo cho ta. Nhưng
