cháu đi theo hoàng đế, người cũng là vua nước Ý. Ngài quý mến chú bá
tước nhà ta bao nhiêu” (chương II).
Ở đây cũng là bi kịch nội tâm của nhân vật mà Stendhal đã gửi gắm
lòng mình; nỗi lòng con người bị dày vò liên miên, không ngừng một phút
giây, tìm chỗ đứng trong xã hội chao đảo và đầy áp lực, bất công. Bao giờ
cũng là câu hỏi thách thức với xã hội chuyên chế, đòi hỏi lý tưởng tự do dân
chủ phải chiến thắng và ngọn lửa nhiệt tình được bùng cháy. Đồng thời
cũng đòi hỏi hạnh phúc cá nhân được thỏa mãn, không bị ràng buộc vào
những nguyên tắc đạo lý truyền thống của giai cấp thống trị.
So sánh giữa Gina và Fabrice, ta sẽ thấy có sự khác biệt. Fabrice sau
trận Waterloo mới thấy được sự thật, còn Gina thì đã nhìn thấy ngay từ khi
Fabrice chuẩn bị Jên đường: “Còn như về sự thành công của Napoléon thì
không có khả năng đâu, anh cháu tội nghiệp của cô ạ! Những Ngài đó biết
cách giết ông ta!” (chương II).
Chính hiểu được như vậy cho nên hành động về sau của Gina ở triều
đình Parme khác hẳn Fabrice, bởi có cái sâu sắc của người nhận thức ra
thực chất vấn đề. Nàng chủ động như một người trực tiếp tổ chức chống đối
xã hội. Tính lãng mạn chính trị trong con người Fabrice nặng nề hơn ở Gina
rất nhiều, nên khi gặp thực tế khắc nghiệt nó bị lung lay, mất hướng và thụ
động.
Cũng cần giải thích một cách hợp lý quan hệ giữa Gina và Fabrice sao
cho ổn thỏa nhất, khi mà việc mổ xẻ tâm lý của Stendhal nhiều lúc đã cuốn
hút người đọc vào những đam mê cá nhân. Việc Gina thừa nhận Fabrice đi
theo Napoléon là chính đáng, hoàn toàn phù hợp với những tư tưởng thầm
kín nhất của mình, thì sự thất bại của Fabrice là tổn thương tinh thần nặng
nề nhất mà nàng phải gánh chịu. Nàng coi trách nhiệm cưu mang Fabrice
như một món nợ tinh thần đòi nàng phải trả, nó còn lớn hơn trách nhiệm về
gia đình. Nàng hành động một cách tự nguyên và chính sự tự nguyện đó
dường như trở thành ý nghĩa cuộc sống. Và khi người ta đã hiến cuộc đời
