Lombardo Vénitien của ngài. Đức cha thanh minh rằng ông không hề nhận
được một sự gửi gắm như thế. Nói điều ấy với tôi là quá khờ khạo, tôi lấy
làm lạ sao một con người hiểu biết như ông ta lại thế? Nhưng cũng dễ hiểu,
khi nào ông thưa gửi gì với tôi, ông đều luống cuống cả. Và tối nay ông lại
càng lúng túng hơn bao giờ hết, khiến tôi nghĩ rằng ông mong muốn điều
này đến mê mẩn. Tôi nói tôi biết rõ hơn ông ta là không có sự gửi gắm nào
từ trên về nhân vật Del Dongo, là không ai ở triều đình tôi phủ nhận tài
năng của hắn, và họ cũng nói tốt về đức hạnh của hắn, là tuy thế, tôi sợ hắn
có khả năng hưng phấn mà tôi thì đã nguyện không nâng lên trọng trách
những người điên kiểu ấy; vì với chúng, bọn vua chúa chúng tôi không nắm
chắc cái gì cả! Tức thời Điện hạ nói tiếp - tôi bị nghe một tự tình khúc dài
không kém bài trước: Ông tổng giám mục ca tụng lòng hưng phấn trong
việc thờ Chúa giữ đạo. Tôi nói thầm: “Anh vụng quá, anh lạc lối rồi, anh
làm lỡ việc tiến cử của anh, việc tiến cử hầu như đã được chấp thuận. Đáng
lẽ phải ngừng ngay và nồng nhiệt cảm ơn ta!” Không. Ông ta tiếp tục đọc
bài tụng với một sự dũng cảm buồn cười. Tôi cố tìm một câu trả lời tương
đối ổn thỏa về chú bé Del Dongo. Tôi tìm được một câu khá thích hợp, đây
ông xem thử.
“Thưa đức cha, tôi nói, Pie đệ nhất là một giáo hoàng vĩ đại, một vị
thánh vĩ đại. Trong tất cả các vị vua chúa, chỉ có ngài là dám nói “Không”
với tên bạo chúa đang thấy cả châu Âu quì dưới chân mình!” thế mà ngài
cũng có khuynh hướng hưng phấn khiến cho lúc còn là giám mục Imola,
ngài đã viết cuốn giác thư của công dân giáo chủ Chiaramonti ủng hộ nước
cộng hòa Bắc Ý”.
Đức tổng giám mục tội nghiệp của tôi sửng sốt và để cho ngài kinh
hoàng trọn vẹn, tôi nói rất nghiêm chỉnh: “Chào đức cha. Tôi sẽ để ra hai
mươi bốn tiếng đồng hồ để suy nghĩ về đề nghị của đức cha”, ông nói thêm
mấy lời khẩn cầu nữa sau khi tôi nói tiếng chào, những khẩn cầu vụng về,
không phải lúc. Bá tước Mosca này, bây giờ thì tôi ủy thác cho ông nói với
bà công tước là tôi không muốn để cho một điều làm vui lòng phu nhân
