Một nhà phê bình Pháp nói: “Những nhân vật nữ của Stendhal hoặc là
cũng giống ông hoặc là thể hiện một kiểu phụ nữ rất khác mà ông yêu và
muốn được họ yêu, điều đó đúng. Trong hai kiệt tác của ông đều có một cặp
nhân vật nữ đóng vai trò quan trọng: Mathilde và de Rênal (Đỏ và Đen),
Gina Del Dongo và Clélia Conti (Tu Viện Thành Parme). Mathilde và Gina
là những phụ nữ giống ông, bà de Rênal và Clélia là những phụ nữ mà ông
yêu và muốn được họ yêu.
Clélia đẹp, thông minh không kém bà công tước, đa cảm và rất trẻ như
Julia Ranieri
chăng? - Clélia dưới ngòi bút Stendhal, hiện ra dịu dàng
ngoan ngoãn, chịu sức hút tự nhiên của chàng trai Fabrice, nhưng cứ tưởng
tượng chỉ có lòng xót thương đối với người ngộ nạn, rất dè dặt và giữ gìn ý
tứ trong sự giao thiệp, tuy chỉ là viễn giao, trên bề mặt trông rất nhu mì, có
vẻ phục tùng lễ giáo, nhưng bên trong rất độc lập, tự chủ. “Trận chiến đấu”
của Fabrice lần này thật gian lao, anh công tử đẹp trai quen chim gái hóa ra
thận trọng, một phần vì cảnh ngộ, chủ yếu vì nết na của Clélia và vì anh yêu
thực sự.
Clélia đấu tranh bản thân ráo riết, nhưng cảm tình cứ tăng dần. Clélia
cũng ghen thầm, nhưng đồng thời lại thông cảm với bà công tước vì Fabrice
quá đáng yêu. Nàng biết rằng bản tính mình hễ đã yêu thì chỉ yêu một
người cho đến chết, còn Fabrice là một tay phong tình nức tiếng, nàng tin
tưởng là ở tù, anh buồn chán, thấy có phụ nữ thì ve vãn giải buồn, một khi
được tự do, anh sẽ trở lại con đường cũ, và “người bạn gái tội nghiệp của
những ngày tù đành phôi pha kiếp sống thừa trong một nhà tu kín (…) riêng
ôm mối hận chết người trót đã giải tỏ ruột gan” (chương XX). Nàng nghĩ
thế, nhưng nàng vẵn cứ bị xô đẩy vào Fabrice như bởi một sức mạnh vô
hình và vô địch. Fabrice không chịu trốn vì sợ xa nàng, điều đó càng khiến
nàng yêu Fabrice, tuy vẫn bảo là anh điên cuồng dại dột và lấy làm thất
vọng. Nàng biết nếu nàng trốn vào nhà tu kín thì nàng đạt một lần hai mục
đích căn bản: Fabrice sẽ chịu vượt ngục, và cuộc hôn nhân cha nàng xếp đặt
giữa nàng và người nàng không yêu sẽ bị hủy bỏ. Luận lý rõ ràng và sáng
