suốt như vậy, nhưng nàng vẫn cứ lần lứa không đi. “Tình có những lý mà lý
không biết đến”. Có một chất nhựa bí mật gì gắn chân nàng tại chỗ. Đòi
một đời yên ổn lấy vài ngày gần gũi, mà vô cùng nguy hiểm, nào có phải
riêng Fabrice điên dại liều lĩnh? Đó là dấu hiệu của sự say mê, nói si tình
càng đúng hơn. Và đó là tính cách những phụ nữ mà Stendhal muốn được
họ yêu.
Fabrice không xứng đáng lắm với người con gái cao quý ấy, có chăng
chỉ là tấm lòng yêu đương đắm đuối của một người yêu lần đầu, tuy đã từng
trải trăng gió. Khi Clélia hoảng hốt xông vào buồng giam để báo có thuốc
độc trong món ăn, chàng vờ như đã nhỡ ăn, để cho nàng quá thương xót mà
thuận cho mình “bẻ hoa”. Một hành động “thừa nhân chi nguy” rõ rệt,
không kém Ernest IV mấy. Những người xung quanh Clélia tầm thường bao
nhiêu, thì Clélia càng hiện lên cao quý, chung tình bấy nhiêu.
Cái hành lang chân dung của Tu Viện Thành Parme thật là phong phú,
đa dạng, cha con quận vương, cha bạo chúa, thâm hiểm mà có bản lĩnh, con
nhu nhược và tầm thường. Bà vương phi cả đời chỉ biết có một giá trị: Danh
hiệu quý tộc, càng cao càng đáng trọng. Vì có người ở trên như thế, cho nên
có đức tổng giám mục Landriani đạo cao đức cả nhưng khiếp phục trước
những chữ tên dài và kêu. Mụ hầu tước Raversi xứng đáng là đối thủ của nữ
công tước, bố trí những âm mưu bá phát bá trúng rồi “ra vào một mực nói
cười như không”, dù giận tím gan cũng không nghĩ là “thóa mạ địch thủ tức
là đã trả thù”. Hai tướng Conti và Fontana sản phẩm của một tiểu quốc lệ
thuộc, không có một giọt kiến thức mà ham địa vị, không biết chỉ huy, chỉ
biết hò hét sai bảo lính dọn cỏ, vun bón hoa, bồng súng chào, không biết
phụng sự tổ quốc, chỉ biết nhanh khi được sai bảo, chạy càng nhanh hơn khi
có giặc.
Có một điều lạ là những người bình dân trong Tu Viện Thành Parme,
dù là người Ý, Pháp hay Bỉ, đều rất đáng mến: Chị bán hàng căng tin, anh
hạ sĩ trên đường tháo chạy của “đạo quân vĩ đại”, mấy mẹ con chị chủ quán
