— Làm sao đây? Ngài hỏi bá tước, chẳng qua vì thói quen việc gì cũng
hỏi ông, chứ không phải có ý định hỏi.
— Quả tôi cũng không biết nên làm thế nào, thưa Điện hạ, bá tước đáp
thều thào như một người đang trút hơi thở cuối cùng. Khó khăn lắm ông
mới phát âm được những tiếng ấy. Giọng nói thiểu não của bá tước đem lại
cho hoàng thân niềm an ủi đầu tiên đối với lòng tự ái của ngài bị tổn thương
trong buổi tiếp kiến; nhờ có niềm vui nhỏ đó, ngài tìm ra được một câu
thích hợp với phẩm giá của ngài:
— Thế thì giữa ba chúng ta, tôi là người biết điều hơn cả. Tôi vui lòng
gác bỏ hoàn toàn danh vị xã hội của tôi. Tôi sẽ nói như một người bạn -
ngài nói thêm với một nụ cười kẻ cả khéo học ở cái thời đại Louis XIV
hoàng kim - như một người hạn nói chuyện với những người bạn. Thưa
công tước phu nhân, phải làm thế nào để phu nhân xóa bỏ quyết định trái
khoáy của phu nhân?
— Chính tôi cũng không biết thế nào, nữ công tước nói và thở dài;
thực tình tôi không biết làm thế nào bởi vì tôi đã kinh tởm Parme quá sức.
Lời nói của phu nhân không có ẩn ý chế nhạo, người ta cảm thấy bà
hoàn toàn trung thực. Bá tước quay phắt lại phía bà, con người triều thần ở
ông cảm thấy uất ức vì câu nói đó; rồi ông nhìn quận vương với đôi mắt cầu
khẩn. Rất đàng hoàng và bình tĩnh, hoàng thân yên lặng một phút, rồi nói
với bá tước.
— Tôi thấy bà bạn quí của ông nóng giận tột bậc; dễ hiểu thôi, bà say
anh cháu bà mà! Rồi quay về phía nữ công tước, với đôi mắt hết sức chiều
chuộng đồng thời với dáng điệu của một người hát tuồng, ông nói tiếp:
— Phải làm thế nào cho vui đôi mắt người đẹp?
Nữ công tước đã có thời giờ suy nghĩ, giọng kiên quyết và chậm rãi, bà
đáp, như đọc một tối hậu thư:
