2) Trong vùng lân cận lâu đài nữ công tước Sanseverina, ở Sacca và
quanh tư thất bà ta tại Castelnovo.
3) Quanh lâu đài bá tước Mosca. Tôi hy vọng rằng ông sẽ sáng suốt
biết cách giấu kỹ không cho bá tước Mossca biết những lệnh này của đức
vua ông. Ông nên biết rằng tôi muốn tóm được tên Fabrice Del Dongo ấy”.
Ông bộ trưởng vừa ra khỏi thì quan tư khấu Rassi bước vào, bằng một
cửa bí mật, đi lom khom, mỗi bước mỗi cúi rạp người để vái chào. Dáng
dấp của tên vô lại đó quả đáng vẽ nên tranh; dáng dấp đó phù hợp với vai
trò bỉ ổi của hắn, và trong khi đôi mắt hắn đảo, liếc nhanh và loạn xị chứng
tỏ hắn biết tài năng của hắn, thì cái mồm nhăn nhở và khinh thị của hắn
cũng nói rằng hắn biết chống lại sự khinh bỉ.
Vì nhân vật ấy sắp tác động lớn đến vận mệnh Fabrice cho nên cũng
cần nói đến hắn một chút ít. Hắn cao lớn hắn có đôi mắt đẹp và rất sáng,
nhưng mặt thì rỗ chằng rỗ chịt, xấu xí; thông minh thì hắn thông minh đấy,
rất thông minh, loại có đầu óc tinh tế nhất; người ta cho là hắn nắm khoa
luật học rất vững vàng, nhưng thực ra thì hắn cừ nhất ở khoa xoay xở biến
báo. Chiều hướng vụ án dù thế nào, hắn cũng dễ dàng và mau mắn tìm được
những cách hợp pháp nhất để kết án hoặc tha bổng; trước hết hắn là thánh
sư về những trò tinh ranh của người biện lý.
Cái con người mà hẳn là nhiều đại vương quốc ao ước được có như
quận vương Parme, con người ấy chỉ có một đam mê; đó là được nói
chuyện thân mật với các bậc vương, công, khanh, tướng và làm vui lòng họ
bằng những trò hề. Người ta cười về điều hắn nói hay cười bản thân hắn
cũng không sao, người ta có bông đùa bất nhã về bà Rassi cũng được, miễn
là hắn thấy ông lớn đó cười, ông lớn đó coi hắn như người nhà là đủ cho
hắn sướng rồi. Một đôi khi quận vương không biết làm cách nào hơn để xúc
phạm phẩm giá của quan chánh án tối cao đó, bèn đá đít hắn; đá đau quá thì
hắn khóc, nhưng bản năng hề tuồng của hắn mãnh liệt đến nỗi hắn thích ở
trong phòng khách của một ông bộ trưởng lăng mạ hắn, hơn là ở trong
