của các thành phố nhỏ, các triều đình nhỏ. Tướng Fabio Conti trước tưởng
mình sẽ làm bộ trưởng, nay thác cớ lên cơn thấp khớp để trốn trong thành
lũy mấy ngày liền. Bọn tư sản, cùng với họ là cả đám bình dân nữa, dựa vào
những sự việc đã xảy ra mà kết luận là rõ ràng quận vương đã quyết định
trao chức tổng giám mục Parme cho ông lớn Del Dongo. Những chính
khách quán cà phê tinh tế dám khẳng định là người ta khuyên vị tổng giám
mục đương vị, đức cha Landriani thác bệnh để từ chức, và người ta sẽ trích
thuế trúng thầu thuốc lá mà trao cho ông một món trợ cấp lớn, họ biết chắc
chắn như vậy. Tiếng đồn ấy đến tai đức tổng giám mục, ngài lo ngại lắm, và
suốt mấy hôm, lòng sốt sắng của ngài đối với Fabrice cũng nguội lạnh đi.
Hai tháng sau, cái tin hay ho ấy được đăng trên các báo Paris, với chút ít
thay đổi là bá tước Del Dongo, cháu nữ công tước Sanseverina, sẽ được cử
làm tổng giám mục.
Bà hầu tước Raversi tức điên người trong tòa lâu đài Venlleja của bà.
Bà không thuộc loại đàn bà yếu đuối, loại tưởng thóa mạ địch thủ tức là trả
thù. Hôm sau ngày bà thất sủng, hiệp sĩ Riscara và ba người bạn trai khác
của bà đến yết kiến hoàng thân theo lệnh bà, và xin phép đến thăm bà tại
lâu đài. Quận vương tiếp các vị đó hết sức nhã nhặn và việc họ đến lâu đài
là một niềm an ủi lớn cho nữ hầu tước. Vào cuối tuần thứ hai, bà hầu tước
đã có ba mươi tân khách trong nhà, gồm tất cả những người mà nội các
cánh tự do sẽ bố trí vào các chức vụ. Mỗi buổi tối, nữ hầu tước họp hội
đồng chính thức với những bạn hữu hiểu biết tình hình nhất. Một hôm, nhận
được nhiều thư từ Parme và từ Bologne, bà hầu tước cáo khách sớm, lui vào
buồng riêng. Chị hầu phòng đưa anh nhân tình đương vị vào trước hết: đó là
bá tước Baldi một thanh niên mặt mày bảnh bao mà tài trí tầm thường nhạt
nhẽo; về sau chị mời thêm hiệp sĩ Riscara, người mà Baldi kế vị; tay này là
một người nhỏ bé, đen mặt đen mũi, đen cả tâm hồn. Bắt đầu làm thầy phụ
đạo hình học ở trường con em quí tộc ở Parme, bấy giờ hắn đã có chân
trong tham chính viện và được thưởng nhiều huân chương các loại. Nữ hầu
tước nói với hai người ấy:
