khổ cùng cực, chui rúc trong một cái lều tự tay tôi dựng nên ở trong rừng,
cách đây một dặm. Bởi vì tôi phải đề phòng bọn sem đầm, còn người vợ tội
nghiệp ấy thì lại không muốn xa chồng. Tôi bị xử tử hình và như vậy là rất
đúng, bởi vì tôi mưu phiến loạn. Tôi thù ghét quận vương vì y là một bạo
chúa. Tôi không bỏ trốn được vì thiếu tiền. Tai họa của tôi còn lớn hơn thế
nhiều và đáng lẽ tôi phải tự tử đến nghìn lần rồi; tôi không yêu người phụ
nữ đã đẻ cho tôi năm đứa con và hủy hoại cuộc đời mình vì tôi. Tôi yêu một
người đàn bà khác. Tuy nhiên nếu tôi tự vẫn thì năm đứa con và người mẹ
ấy thực sự chết đói.
Giọng người ấy nghe thành thực.
— Nhưng mà cả nhà anh sống bằng cách nào? Nữ công tước cảm động
hỏi.
— Mẹ lũ trẻ kéo sợi; đứa gái lớn được nuôi ở một nông trại của những
người phái tự do và chăn cừu ở đó; tôi thì ăn cướp trên đường đi Plaisance
đến Gênes.
— Anh làm thế nào mà dung hòa việc trộm cắp với nguyên lý của chủ
nghĩa tự do?
— Tôi ghi tên những người tôi cướp vào sổ, nếu một ngày kia tôi có
tiền, tôi sẽ trả lại họ. Tôi cho là công việc của một dân ủy như tôi đáng
được thù lao một trăm francs mỗi tháng vì sự nguy hiểm của nó; bởi vậy tôi
cố tránh không lấy quá một nghìn hai trăm francs mỗi năm. - À, tôi quên,
tôi cũng có cướp một số tiền nho nhỏ vượt số đó, bởi vì phải dùng khoản ấy
để trả chi phí in những tác phẩm của tôi.
— Tác phẩm gì?
— Nàng… nàng rồi có bao giờ có được một căn buồng và một số chi
thu?
