mắt. Bây giờ thì người Milan quên tuốt lo buồn, quên đến cả mực thước,
chỉ biết vui quay cuồng, hồ hởi, hưởng lạc thú ở đời. Từ ngày 15 tháng 5
năm 1796, ngày quân Pháp vào thành Milan, cho đến tháng tư 1799, lúc đó
bị trục xuất sau trận Cassano, trạng thái này được đẩy đến tột bậc, đến nỗi
có những lão lái buôn già triệu phú, những tên cho vay cắt cổ, những tay
chưởng khế lão luyện cũng nhất thời quên ủ rũ, quên cả làm tiền.
Bất quá, chỉ có thể kể mấy gia đình đại quý tộc đã lui về ẩn cư trong
các tòa lâu đài của họ ở nông thôn là ra tuồng hờn dỗi trước niềm hân hoan
chung và sự cởi mở của mọi tấm lòng. Cũng phải thừa nhận là các gia đình
quý tộc giàu có ấy đã được chiếu cố trái với ý họ khi người ta phân bố
khoản đảm phụ cho quân đội Pháp.
Hầu tước Del Dongo thấy mọi người vui nhộn quá thì lấy làm bực bội,
ông là một trong những người đầu tiên chuồn về lâu đài tráng lệ của mình,
lâu đài Grianta, nằm trên bờ Côme nơi đã có lần chị em bà hầu tước đưa
trung úy Robert đến chơi. Lâu đài ấy xây dựng trên một cao nguyên cao ba
mươi sải tay đối với mặt hồ, từ đấy có thể trông ra gần khắp cảnh hồ tuyệt
mỹ. Đây là một vị trí có lẽ độc nhất trong thiên hạ. Lâu đài Grianta nguyên
là một chiến lũy. Dòng họ Del Dongo xây dựng nó từ thế kỷ XV, ta đi mỗi
bước, mỗi thấy bằng cứ trên những phiến cẩm thạch khắc gia huy dòng họ
ấy. Người ta còn thấy tồn tại những cầu treo, những hào phòng thủ sâu, thực
ra cạn nước tự bao giờ. Tuy vậy lâu đài có những tường thành dày trên một
sải, cao trên mười lăm sải thì cũng khó bề đánh úp. Chính vì thế mà ông
hầu tước đa nghi quý nó. Ở đây, ông có từ hăm lăm đến ba mươi gia bộc
quanh mình những gia bộc mà ông cho là trung thành, chắc tại vì lúc nào
ông cũng vừa sai bảo vừa chửi mắng được họ, cho nên ông đỡ lo sợ hơn ở
Milan.
Hầu tước lo sợ không phải vô cớ, ông lo sợ vì ông trao đổi thư tín
thường xuyên với một gián điệp mà quân Áo gài ở biên giới Thụy Sĩ, cách
Grianta ba trăm dặm đường. Hai người chuyên giúp cho tù binh bị bắt ở
