Sau trận chiến thắng chỉ mấy hôm, vị tướng Pháp trông coi việc trị an
ở Lombards nhận thấy tất cả những tá điền của bọn quý tộc cũng như tất cả
những bà lão nông thôn đều chẳng còn nghĩ gì đến cái chiến công lạ lùng
đó, cái chiến công đã thu phục mười ba thành trì trong một hôm và thay đổi
vận mệnh nước Ý. Họ mải băn khoản về lời tiên tri của thánh Giovita, vị
thánh đỡ đầu thứ nhất của thành phố Brescia. Tiếng nói thiêng liêng đó báo
trước là sự thịnh vượng của người Pháp và của Napoléon sẽ chấm dứt đúng
mười ba tuần lễ sau trận Marengo, Ta có thể lượng thứ phần nào cho hầu
tước Del Dongo và tất cả bọn quý tộc bất hợp tác ở nông thôn vì họ thực sự
tin lời tiên tri ấy và không đóng kịch tí nào. Cái bọn ấy cả đời không đọc
hết bốn cuốn sách! Cuối thời hạn mười ba tuần kia, chúng công khai thu
xếp hồi cư. Thế nhưng thời gian càng trôi qua càng ghi thêm nhiều chiến
công mới của nước Pháp, về Paris, Napoléon đã cứu cuộc cách mạng ở
trong nước bằng những sắc lệnh khôn ngoan, cũng như ông đã cứu nó khỏi
bị bọn nước ngoài bóp chết, bằng chiến thắng Marengo. Tức thời bọn quý
tộc Lombards trốn trong các lâu đài của chúng thấy rằng trước kia chúng
hiểu sai lời tiên tri của thánh đỡ đầu thành Brescia, không phải mười ba
tuần lễ, mà là mười ba tháng. Rồi mười ba tháng cũng trôi qua mà nước
Pháp thì có vẻ như ngày càng cường thịnh.
Chúng ta hãy lướt nhanh trên quãng mười năm thịnh đạt và hạnh phúc
từ 1800 đến 1810. Những năm đầu Fabrice sống ở lâu đài Grianta. Cùng với
bọn trẻ nhà quê, chú bé đấm đá ra trò và bị đấm đá cũng gớm. Chú chả học
hành gì cả, đến cả tập đọc cũng không, về sau người ta gửi chú đến trường
của Dòng Tên tại Milan. Ông bố buộc người ta dạy chữ La tinh cho chú
không phải cái thứ La tinh của các tác giả xa xưa cứ luôn luôn nói đến các
nước cộng hòa, mà cái thứ La tinh trong một cuốn sách to đẹp, có hơn trăm
tranh khác của những nghệ sĩ thế kỷ XVI. Đó là gia phả của họ Valserra,
hầu tước Del Dongo, viết bằng chữ La tinh, do Fabrice Del Dongo, tổng
giám mục thành Parme xuất bản năm 1650. Họ Valserra hiển đạt chủ yếu là
do vũ công, cho nên các tranh minh họa vô số trận chiến đấu, trong đó luôn
luôn có một anh hùng mạnh tên họ Valserra vung gươm đánh những miếng
