— Vì lời phát nguyện mà anh tôn trọng nhưng đã làm anh đau khổ
suốt đời bởi em không muốn gặp anh vào ban ngày, anh buộc lòng phải
luôn sống cô đơn, chỉ lấy công việc làm khuây khỏa; thế mà công việc cũng
thiếu. Trong khi dùng cái cách khắc khổ và buồn bực đó để sống cho qua
những giây phút dằng dặc mỗi ngày, anh bỗng nghĩ tới một điều dày vò
lòng anh, mà từ sáu tháng nay anh xua đuổi đi không được; con anh sẽ
không yêu anh; nó không nghe nói đến anh bao giờ. Nuôi dưỡng trong cảnh
xa hoa êm ái ở lâu đài Crescenzi, nó biết mặt anh đã may! Những lần hiếm
hoi anh gặp con, anh nghĩ đến mẹ nó, vì nó gợi nhớ cái nhan sắc tiên nga
của em mà anh không được phép nhìn ngắm; tất thằng bé cho anh là nghiêm
nghị, nghĩa là buồn bực, theo cảm nghĩ của trẻ con.
— Ấy, Clélia nói, qua những lời lẽ khiến anh sợ hãi đó, anh định đạt
đến mục đích gì?
— Muốn có lại được đứa con anh. Anh muốn nó ở với anh; anh muốn
được nhìn thấy nó ngày ngày, muốn nó tập yêu mến anh và anh cũng được
tha hồ âm yếm nó. Bởi một tiền định khe khắt có một không hai trong thiên
hạ đã tước mất của anh cái hạnh phúc mà bao nhiêu tâm hồn trìu mến được
hưởng, và anh không được sống gần gũi người anh yêu quí, anh muốn ít ra
là có bên cạnh mình một sinh linh nhắc nhở với lòng anh hình ảnh em, hầu
như thay thế em. Trong cảnh cô đơn bắt buộc, công việc mà con người đối
với anh là gánh nặng; em đã biết tham vọng đối với anh là một chữ không
có nghĩa từ khi anh có diễm phúc được Barbone tống lao, và cái gì không
phải là cảm khái của tâm hồn đối với anh đều buồn cười, vô nghĩa trong
cảnh sống phiền muộn xa em.
Chúng ta có thể hiểu nỗi đau đớn mà sự âu sầu của Fabrice gây ra
trong tâm hồn Clélia; càng cảm thấy Fabrice nói có lý, nàng càng buồn
thấm thía. Có lúc nàng đã toan nghĩ đến việc thử cởi bỏ lời thề. Thế rồi
nàng sẽ tiếp Fabrice giữa ban ngày cũng như bất cứ một nhân vật nào khác
và cái tiếng tiết hạnh của nàng đã quá vững, sẽ không ai có điều dị nghị gì.
