— Có lẽ đâu - bà hầu tước kêu lên - có lẽ đâu ta lại để phôi pha chút
xuân thừa trong tòa lâu đài buồn thảm nầy!
Trước khi nữ bá tước đến bà đâu có can đảm có những luyến tiếc kiểu
ấy!
Mùa đông 1814 sang 1815, họ sống như vậy. Dù nghèo túng, bà bá
tước cũng có hai lần về Milan. Để xem vở ba lê kỳ tuyệt của Vigano, trình
diễn tại nhà hát Scala, hầu tước không cản trở vợ đi với em gái. Nữ bá tước
đi cùng để lĩnh qũy lương cấp tuất ít ỏi, và chính bà qủa phụ nghèo xơ của
viên tướng cộng hòa lại cho hầu tước phu nhân Del Dongo giàu nứt đó vay
mấy đồng bạc khổ. Những cuộc du ngoạn ấy rất vui thích, họ mời cơm mấy
bạn cũ, họ cười đùa thực sự như trẻ con và khuây khỏa những nỗi cơ cực ở
đời. Cảnh vui vẻ có tính cách, đầy nồng nhiệt và lắm những bất ngờ đó làm
quên vẻ u buồn mà con mắt của ông hầu tước và người trưởng nam gieo rắc
ở Grianta. Mới mười sáu tuổi Fabrice đã có vẻ là ông chủ nhà lắm.
Ngày 7 tháng ba năm 1815, hai phu nhân vừa đi một vòng Milan thú vị
về được hai hôm. Họ đi dạo trên con đường trồng tiêu huyền xinh đẹp, con
đường vừa được đắp kéo dài theo mép bờ hồ. Một chiếc thuyền xuất hiện,
từ phía Côme đi lại và làm những dấu hiệu lạ lùng. Một tên tay chân của
hầu tước nhảy lên đê: “Napoléon vừa đổ bộ lên vịnh Juyăng.
Châu Âu thật thà lấy làm ngạc nhiên về sự biến đó, còn hầu tước Del
Dongo thì không. Ông viết cho hoàng đế Áo một bức thư nồng nhiệt,
nguyện hiến dâng tài đức và nhiều triệu bạc để phụng sự nhà vua và lặp lại
rằng các bộ trưởng của hoàng đế là những người Jacobins thông đồng với
bọn thủ lĩnh ở Paris.
Ngày 8 tháng ba, lúc sáu giờ hầu tước mang tất cả huân chương, phù
hiệu lên người, rồi báo anh con trưởng đọc bản thảo một bức điện, bức điện
chính trị thứ ba cho mình chép lại, ông thận trọng nắn nót nét chữ rất đẹp
