xuồng ở Côme đến, cái xuồng mang tin trọng đại kia ấy mà. Cháu nhìn
chiếc xuồng, lúc ấy cháu không nghĩ gì đến hoàng đế, mà chỉ ước ao được
đi lại đây đó như người ta. Bỗng nhiên cháu thấy trong người xúc động lạ
thường. Xuồng cặp bờ, tên gián điệp thì thầm với cha cháu, mặt ông biến
sắc, ông kéo chúng cháu ra để báo cái tin dữ dội. Cháu quay mặt ra hồ chỉ
cốt để giấu những giọt lệ vui sướng trào lên đầy mắt. Bỗng nhiên từ trên
cao tít tận trời xanh về phía bên phải, cháu thấy một con chim ưng, con
chim biểu tượng của Napoléon, nó bay rất oai hùng về phía Thụy Sĩ, nghĩa
là cũng về hướng Paris. Và cháu tức khắc tự nhủ: “Ta cũng sẽ vượt qua
Thụy Sĩ nhanh như chim ưng, ta đến hiến dâng cho con người vĩ đại đó
cánh tay yếu đuối của ta, nghĩa là không đáng bao nhiêu, nhưng chung quy
là tất cả những gì ta có thể hiến dâng. Người đã muốn cho ta một tổ quốc và
người đã yêu mến chú ta”. Khi nghĩ thế, và lúc hãy còn nhìn thấy con chim
ưng, mắt cháu đã ráo hoảnh, không biết do một tác động lạ lùng nào. Và cái
điều chứng tỏ ý trời là cháu quyết định ngay lúc đó không cân nhắc, và nghĩ
ra ngay các phương tiện để đi đường. Trong nháy mắt, tất cả những sầu
thảm đầu độc cuộc đời cháu, nhất là vào những chủ nhật như cô biết, đều
tiêu tan như có một ngọn gió thiêng liêng thổi bay đi, cháu thấy hình ảnh
lớn lao của tổ quốc Ý đứng dậy từ dưới bùn nhơ mà bọn Đức dìm nó
đưa hai cánh tay đã bầm giập, một nửa hãy còn mang xiềng xích, lên vì vua
của nó và là người giải phóng nó. Và cháu tự bảo: “Còn ta, đứa con vô danh
chưa được người mẹ khốn khổ kia biết đến, ta sẽ ra đi, ta sẽ chết hoặc sẽ
thắng cùng với con người được thiên mệnh chỉ định, con người đã sẵn lòng
rửa nhục cho chúng ta, nỗi nhục mà những tên đê tiện nhất, nô bộc nhất
châu Âu ném vào mặt chúng ta.
“Cô biết - Anh dịch lại gần nữ bá tước, hạ giọng nói thêm và nhìn bà
với đôi mắt rực lửa - Cô biết cây giẻ tơ mà mẹ cháu tự tay trồng, bên cạnh
cái giếng lớn trong rừng, ở cách đây hai dặm, vào mùa đông cháu ra đời,
trước khi hành động, cháu đến thăm nó. Mùa xuân đến chưa lâu, cháu tự
nhủ, như vậy nếu cái cây có lá, đó là một điềm lành cho cháu. Cháu cũng
vậy, cháu phải thoát ra khỏi tình trạng tê dại khiến mình mòn mỏi âu sầu
