Viên thượng sĩ dẫn anh đi bộ già dặn một dặm đường trong bóng tối
càng có vẻ dày thêm bởi những lửa trại le lói ở khắp chân trời. Rồi y giao
anh cho một viên sĩ quan cảnh sát, viên này trịnh trọng bảo anh đưa xem
giấy tờ. Fabrice xuất trình hộ chiếu ghi anh là một người buôn phong vũ
biểu mang hông theo người. Viên sĩ quan kêu lên:
— Chúng nó mới ngốc chứ! Thế này thì quá lắm!
Y xét hỏi Fabrice và anh nói về hoàng đế và tự do với những danh từ
hào hứng nhất. Nghe thấy thế viên sĩ quan cảnh sát cười lăn cười lóc. Y hét:
— Ái chà! Mày chả khôn ngoan tí nào! Và bọn chúng quả đã làm quá
đáng khi phái đến chúng tao những tên oắt con loại này!
Fabrice cố sức giải thích cho y biết quả anh không phải là người đi
buôn phong vũ biểu, nhưng dù nói thế nào, viên sĩ quan cũng cứ gởi anh tới
nhà ngục ở B, một thị trấn trong vùng. Anh đến đấy vào khoảng ba giờ
sáng, giận dữ đến điên cuồng và suýt chết vì mỏi mệt.
Lúc đầu kinh ngạc, sau đó điên tiết, Fabrice chẳng hiểu gì hết về
những sự việc xảy đến với mình. Anh bị giam ba mươi ba ngày đêm dài
đằng đẵng trong nhà lao khốn nạn đó. Anh viết thư lên viên chỉ huy quân
khu, thư nọ tiếp thư kia và nhờ người vợ viên quản ngục chuyển. Chị này là
một phụ tá Flamande khỏe mạnh, ba mươi sáu tuổi, không muốn cho một
thanh niên bảnh trai như vậy, lại đền công mình hào phóng như vậy bị bắn,
chị ném tuốt những thư ấy vào bếp lửa. Buổi tối, khi đêm đã khá khuya, chị
hạ cố đến nghe lời than vãn của người tù, trước chị đã nói với chồng là hắn
có nhiều tiền cho nên viên quản ngục bật đèn xanh cho chị. Chị sử dụng
quyền hạn đó và nhận được mấy đồng vàng, bởi vì viên thượng sĩ chỉ lấy
ngựa, còn viên sĩ quan cảnh sát không tịch thu gì cả.
Một buổi chiều tháng sáu, Fabrice nghe tiếng đại bác giập giòn giã,
nhưng khá xa. Chờ mãi mới có đánh chác đây! Tim anh nhảy rộn rã. Anh
