TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 134

dưới sự chỉ dẫn của 10 thầy giáo. Học trò sắp hàng hai trước sân trường
đúng 7 giờ , ông Đốc Phạm văn Mỗ đến. Ông mặc bộ đồ tây mới , toàn
màu trắng , mang giày trắng , đội mũ trắng. Ông bảo học trò lớp Nhất , lớp
Nhì , lớp Ba hát bài quốc ca Pháp cho ông nghe. Trò nào hát sai giọng ,
hoặc sai một chữ , bị ông đánh một tát tai nẩy lửa. Nét mặt giận dữ , ông la
hét om sòm làm cho các thầy và toàn thể học sinh hoảng sợ. Đúng 7 giờ 30
phút , ông ngồi trên chiếc xe kéo nhà sơn đen , bánh cao su , do một người
cu-li mặc quần áo mới kéo ra Sở Cò , trên đường Cửa Tây , là nơi hành lễ.
Các thầy dẫn học trò sắp ngay hàng thẳng lối , mỗi trò cầm một cây cờ Tam
tài , lặng lẽ đi sau xe ông Đốc. Học trò sắp hàng trên lề đường phố , đối
diện khán đài.
Linh khố xanh ( lính Tập ) độ trăm người , mặc lễ phục oai vệ , cầm súng
cắm lưỡi lê sáng quắc , đứng sắp hàng trên lề đường bên kia , hai bên khán
đài. Dân chúng đứng xem đông nghẹt , chung quanh khán đài và trên các
đường phố , chen lấn nhau chật ních , không còn một chỗ hở.
Sau khi ông Công Sứ và các quan khách đến đúng 8 giờ 30 , và lính thổi
kèn , bồng súng chào , ông Đốc học Phạm văn Mỗ bước ra trước mặt ông
Sứ , đọc bài diễn văn bằng tiếng Pháp. Bài diễn văn rất dài , đại khái có một
đoạn hùng hồn như sau đây :
Oh France magnanime ! Oh France Bienfaitrice de l Humanité ! Oh Mère
Patrie ! Combien, nous, les Annamites, vos fils adoptifs, vos fidèles
protégés, nous sommes fiers ce jour glorieux qui porte la marque sublime
de la grandeur francaise !...
Ông Đốc bảo một thầy giáo đọc bản dịch quốc ngữ cho mọi người nghe :
Hỡi nước Đại Pháp khoan hồng đại lượng ! Hỡi nước Đại Pháp ân nhân của
nhâ loại ! Hỡi Mẫu quốc ! Chúng tôi , người An-na-mít , là những đứa con
nuôi của nước Pháp , những con trung thành được nước Pháp bảo hộ ,
chúng tôi hãnh diện xiết bao trong ngày hôm nay , ngày vinh quang của
nước Pháp vĩ đại !...
Các quan Tây-Nam vỗ tay như sấm dậy. Theo huấn lịnh của ông Đốc dặn
trước , ông đọc xong bài diễn văn , lúc học trò phải phất cờ tam tài của
Pháp và hát lên bài quốc ca La Marseillaise...