TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 172

khi nào vua đi kinh lý đến tỉnh , sẽ "ngự" nơi đây . Nhưng ít khi Vua đến .
Vua ngự trị ở Huế , không bao giờ "Ngự du" đi đâu xa.
Cho nên Hành cung vẫn bỏ trống luôn luôn giữa ba bức thành bao bọc , cỏ
mọc đầy sân , không có ai gìn giữ quét dọn , tuy là ở đối diện ngay trước
dinh quan Tuần-vũ , hay quan Tổng Đốc , hai bên con đường chính nối dài
từ Cửa Đông đến Cửa Tây . Chủ nhật , thứ Năm , bọn học trò tinh nghịch
như Tuấn-em , thường rủ nhau đến đây chơi . Bởi không có lính canh gác ,
nên tui. con nít này tha hồ "ngự trị" trong Hành cung đào lỗ đánh bi , đánh
đáo , và lấy gạch , lấy phấn viết , vẽ bậy bạ khắp các vách tường.
Thỉnh thoảng có trò đau bụng , ngồi làm bậy ngay một nơi góc tường của
Hành cung , mấy trò khác bịt mũi cười la rất là náo động . Các chú lính lệ
bên dinh quan Tuần bận uống rượu và đánh bài tứ sắc , và quan Tuần chễm
chệ hút thuốc lào trong văn phòng có một chú lính đứng quạt hầu , không
một ai hay biết lũ ôn con làm gì bên Hành cung.
Thế rồi , một buổi sáng Chủ nhật , Tuấn với mấy đứa bạn rủ nhau đến Hành
cung để đánh bi , bổng thấy cờ xí treo chung quanh , và lính Khố Vàng (
của quan An-nam ) , lính Khố Xanh ( của quan Tây) mặc lễ phục toàn màu
trắng sắp hang đứng chật ních hai bên sân rồng . Chiếu hoa trải kín hết sân ,
và Cung điện quét dọn sạch sẽ , kết hoa lá , treo cờ Pháp , cờ An-Nam ,
giữa cung có đặt một "ngai vàng" . Đó là một cái ghế fauteuil bằng mây ,
sơn màu vàng – kê trên một bục gỗ sơn màu đỏ.
Dân chúng không được vào trong , đứng đông nghẹt phía ngoài thành (
thành chỉ cao độ 1 thước ) chen lấn nhau để xem chốc nữa các quan lạy
Hành cung , mừng lễ Tứ-tuần của Hoàng đế Khải- Định . Người ta đã cấm
con nít không được vào trong , nhưng Tuấn cũng len lỏi thế nào để vào cho
được , nhờ nó bé nhỏ và nó đứng nấp sau lưng một người lính khố xanh ,
cậu của nó.
Các quan An Nam đã lần lượt kéo đến rất đông và đã sắp hạng trên sân ,
tùy theo phẩm trật . Các quan nhỏ từ Thất phẩm , Lục phẩm , các thầy đề
lại , các ông tú-tài , cử nhân đều mặc áo rộng xanh , đứng phía sau cùng ,
gần cửa Ngọ môn . Các quan Huyện , quan Phủ , đứng mấy hàng trước .
Phía trước hết , các quan Án sát , Lãnh binh , cả các quan đã về hưu râu tóc