TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 263

ông lại tự nhiên rủ nhau đi học ca cải lương ? Mỗi đêm bắt đầu vào khoảng
7 giờ người ta thấy quý ông Ðốc tụ họp tại nhà một Thầy Trợ Giáo ( nay
gọi là giáo viên ) để học đờn và học ca những bản Hành vân, Lưu thủy, Tứ
đại oán, Nam ai, Nam bình v.v…của một tuồng cải lương tựa là "Gia Long
phục quốc ". Hăng hái nhất trong việc này lại chính là ông Ðốc Tr. giáo sư
Lý Hóa, một ông giáo nghiêm khắc nhất và được học trò sợ nhất . Thật
không có gì buồn cười bằng một ông Ðốc dữ tợn khét tiếng ở trường, lại
tập đóng vai đứa ở trong tuồng cải lương, nhưng vẫn mặc đồ Tây sang
trọng, đeo cà vạt, tay cầm cái chổi cau mà hát theo điệu "Khổng Minh tọa
lầu “.
Sáng dậy sớm quét nhà
Quét nhà gánh nước nâú cơm
Ra cái thân ở mướn
Phải cái nghe lời thầy
Miễn cho người yêu chuộng thì thôi
Miễn cho người yêu chuộng thì thôi …. . . . . . . . . . . .
Mấy tối liên tiếp, Tuấn cứ đến nhà thầy trợ Liễn, đứng thập thò ngòai cửa
để xem ông Ðốc Tr. tập đóng vai đứa ở và ca bài cải lương trên kia . Trò
không nhịn cười được liền cười rồ lên và bị ông Ðốc Tr. chộ mặt . Sáng
hôm sau vào lớp, đến giờ Vật Lý học. Trả lời vấp một chữ là Tuấn bị ông
Tr. cho "zéro "liền và đuổi xuống chỗ .
Dần dần một tháng sau học trò cả trường mới biết rằng theo lệnh Triều đình
và tòa Khâm Sứ Huế, lễ Tết mồng Năm tháng 5 âm lịch năm ấy sẽ bị bãi bỏ
và thay thế bằng Lễ Quốc Khánh ngày 2 tháng 5 An Nam là ngày vua Gia
Long đã tòan thắng Tây Sơn, lên ngôi Hòang Ðế và sáng lập triều Nguyễn .
Ðó là Lễ Quốc Khánh đầu tiên của nước An nam và được cử hành rất long
trọng ở hai xứ Trung Kỳ và Bắc Kỳ . Xin nhớ rằng lễ Quốc Khánh chính
thức ở tòan cõi Ðông Dương dưới quyền đô hộ của Pháp là "Lễ Chánh
Trung "14 tháng 7 dương lịch mà thường dân vẫn gọi là Lễ "Cách tót ruy
dê ".
Lần đầu tiên nước An Nam được phép tổ chức ngày lễ Quốc Khánh mồng 2
tháng 5 Âm lịch cũng gọi là ngày lễ "Gia Long Phục quốc". Nghe đồn rằng