TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 427

ngầm truyền bá ra đất Bắc. Năm 1934, một số trí thức Phật tử có tinh thần
bài Pháp và chống Thiên Chúa giáo, đứng ra lập một hội Phật Giáo Bắc Kỳ
và tôn Sư Cụ Vĩnh Ngiêm ở Bắc Giang làm Pháp chủ. Hội quán của Hội
được đặt tại chùa Quán Sứ, đường Richaud, Hà Nội. Hội lại mở một nhà in
và nhà xuất bản.
Tạp chí Ðuốc Tuệ của Hội được khá đông tín đồ hoan nghênh.
Hội Khuyến Học Phật Giáo Trung Kỳ cũng xuất bản tại Huế một tạp chí
Phật Học lấy tên là Viên Âm.
Tuấn học ở Hà Nội, nhận thấy rằng các phong trào Chấn Hưng Phật Giáo
không được bành trướng mạnh, một phần vì bị luật pháp của Nhà Nước
Bảo Hộ hạn chế, một phần vì chính các Hội kia không có đủ phương tiện
phát triển. Ngân quỷ rất nghèo nàn với tiền cúng dường của số ít hội viên
giàu.
Song song với phong trào Chấn Hưng Phật Giáo năm 1931 ở Saigon, một “
Thông Thiên Hội “ cũng được thành lập do một nhóm người chủ trương, ở
đường Vassoigne, Tân Ðịnh. Tạp chí Niết Bàn của nhóm ấy phát hành cũng
được giới tín đồ Phật giáo hoan nghênh.
Phong trào chấn Hưng Phật Giáo bồng bột trong những năm 1931,1932,
1933, 1934, xét kỹ ra thì chỉ thích hợp với những lớp trí thức từ 40 tuổi trở
lên và có tinh thần chống Pháp tiêu cực, nhất là ngấm ngầm chống ảnh
hưởng và uy quyền của Thiên Chúa Giáo, lúc bấy giờ được Chánh Phủ Bảo
hộ rất kiêng nể. Ðồng thời các nhà Sư chủ trương phong trào ấy cũng có
tinh thần ái quốc kín đáo, khéo che đậy dưới một cuộc hoạt động tôn giáo
hoàn toàn vì Ðạo Pháp.
Những nhân vật nổi bật của Phong Trào Chấn Hưng Phật giáo là Sư Cụ Lê
Khánh Hòa, trụ trì chùa Linh Sơn, Saigon và ông Commis Chấn. Hội
trưởng và đệ nhất phó Hội trưởng Hội “Nam Kỳ Nghiên Cứu Phật Học Hội
“ – sau đổi là “Linh Sơn Nghiên Cứu Phật Học Hội “ – Hòa thượng Thích
Mật Thể và ông Lê Đình Thám, Y-sĩ Ðông Dương (médecin Indochinois) ở
bệnh viện Trung ương Huế, Hội trưởng Hội S.E.E.R.B.A (Trung Kỳ Phật
Giáo Khuyến Học Hội) và ở Hà Nội là ông Nguyễn Văn Vĩnh và Sư Tổ
Vĩnh Nghiêm.