TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 441

Huyện. Ðường quan lộ từ làng Tân Hội xuống huyện lỵ Ðức Phổ dài đến
10 cây số, họ cầm đuốc đi bộ, ào ạt một đoàn dài, đi lộn xộn không có trật
tự, la hét om sòm.
Một cây cờ đỏ búa liềm của Nga Sô đi tiền phong. Trong đoàn có cả một số
đàn bà con gái, tất cả đều cắt tóc cụt và mặc áo quần bà ba đen. Vợ Nguyễn
Nghiêm, chỉ huy đám phụ nữ. Họ khiêng theo những thùng nước chè tươi,
để giải khát, và mang đủ thứ khí giới của nông dân : dao, rựa, mác, và
những cây củi, cây đòn xóc. Qua mỗi làng, mỗi xã, đều có những đoàn
người khác gia nhập vào, khi đến huyện lỵ thì số cộng sản nổi loạn lên đến
4 ngàn người. Họ hò hét, diễn thuyết, xúi dục dân chúng theo họ, ùa vào
đốt huyện đường, và lùng bắt ông Huyện. Nhưng ông này đã trốn thoát.
Ở các phủ huyện khác cũng đều có xẩy ra cuộc biến loạn y như ở huyện
Ðức Phổ, do Nguyễn Nghiêm cầm đầu.
Nhưng cộng sản chỉ làm chủ tình hình được một đêm đầu đó thôi. Mấy
hôm sau, người Pháp đem lính Lê dương (Légionnaires) mà phần đông là
người Malgaches và Sénégalais chiếm đóng các phủ huyện và nhiều làng.
Tại làng Tân Hội, sau vụ biến loạn cộng sản, lính về đóng ngay tại nhà ông
Nguyễn Hiền, một vị Thượng thư đang nhậm chức ở Triều Ðình Huế.
Người anh ruột của ông này, ông Chủ Cát, một cụ già 70 tuổi, đã thoát khỏi
nạn cộng sản, nhờ ông đã trốn được kịp thời dưới bờ suối trước nhà ông
trong đêm biến loạn.
Cuộc đàn áp bắt đầu. Nguyễn Nghiêm trốn tại nhà một đảng viên cộng sản,
bị bắt và bị xử tử hình trên bờ sông Trà Khúc. Hầu hết các đảng viên cộng
sản bị đưa đi các nhà lao Ban Mê Thuột và Lao Bảo.
Ở Tân Hội, số cộng sản bị bắt lên đến hai phần ba dân số. Nhiều nhà bị đốt.
Mấy tháng sau, Tuấn ở Hà Nội về thăm nhà và xem xét tình hình, còn thấy
lác đác đó đây những cột cháy đen thui đứng chơ vơ trên những nền nhà
hoang phế, bị thiêu huỷ tan tành. Nơi đây, trước kia, là những nhà cao cửa
rộng của những ông Hương, ông xã, đã vô tình theo cộng sản.
Tất cả các nhà trong mỗi xóm đều bị rào bít chung quanh chỉ còn chừa một
lối đi duy nhất trong xóm. Những chòi canh cao độ 10 thước, được dựng
lên trước các đình và các cổng làng. Tất cả dân làng còn sót lại đều phải đi