TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 551

“ Phật giáo canh tân, thông linh học An nam, Tôn giáo mới ở Âu – Á " .
Không ai chối cãi rằng Chiêu Hồn, hay là Cầu Cơ Giáng Bút, hay là Thông
linh học, là yếu tố chính của đạo Cao Ðài . Vả lại, đạo Cao Ðài phát nguyên
từ Cơ Bút, Ðức Cao Ðài do Cơ bút mà lập Ðạo .
Vì Cơ bút linh nghiệm, nên đạo Cao Ðài mới phát triển mạnh mẽ và nhanh
chóng đến đổi trong vòng 10 năm, từ 1927 là lúc Khai Ðạo cho đến 1937,
lúc Tuấn viếng Toà Thánh Tây Ninh, toàn thể Nam kỳ đã có gần một triệu
tín đồ, ở Trung, Bắc kỳ có gần 7000 . Riêng ở Hà Nội có gần 4000 . Ở Nam
Vang, Cao Miên có 40.000 tín đồ, Miên và Hoa kiều .
Tuấn có hỏi đức Hộ Pháp Phạm Công Tắc về ý nghĩa chữ "Ðại Ðạo Tam
Kỳ Phổ Ðộ " và " 3è Annistie de Dieu en Orient" được ông giảng giải như
sau :
- Thượng Ðế giáng trần để phổ độ nhân loại kỳ thứ 1 do sự hiện thân của
đức Phật Cồ Ðàm ( Gautama ), tức là Ðức Thích Ca Mâu Ni, kỳ thứ hai do
sự giáng thế của đức Jésus Christ. Lần này là kỳ thứ ba ( tam kỳ ) do Ðấng
Thầy Linh thiêng của chúng ta ( notre Maitre Divin ), tức là Ðức Cao Ðài .
Cả ba kỳ đều xảy ra ở Ðông Dương . Nhưng đức Cao Ðài không hiện thân
như hai kỳ trước, mà ngài lập Ðại Ðạo do sự truyền cầm của Cơ bút .
Tuấn hỏi đức Hộ Pháp :
- Kêu là Ðại Ðạo, bởi vì Ðạo Cao Ðài bao gồm cả tam giáo : Phật giáo,
Khổng giáo, Lão giáo, chia làm Ngũ chi đạo đạo ( 5 ngành ) .
1. Nhơn đạo : đạo Khổng Tử
2. Thần đạo : Quan Thánh Ðế Quân
3. Thánh đạo : Ðạo Thiên Chúa ( Cơ Ðốc )
4. Tiên đạo : đạo Lão Tử
5. Phật đạo : đạo Thích Ca
Theo lời đức Hộ Pháp Phạm Công Tắc, thì hôm 13-1-1927 trước sự chứng
kiến của một số nhà chức trách Pháp Tiên, ông Lý Thái Bạch, nhà thi hào
đời Ðường, có tuân lịnh đấng Cao Ðài giáng bút về truyền nguyên tắc Ngũ
chỉ Ðại Ðạo như trên .
- Thưa ý nghĩa của Con Mắt vẽ trên quả cầu là sao ?
- Ðó là Thiên Lương . L Oeil Divin . Con Mắt tượng trưng lương tâm con