TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 588

“.
Chiến tranh còn ở tận bên Tây phương, chưa làm xáo trộn đời sống hằng
ngày của dân chúng.
Bắt đầu Chiến tranh Thế giới, Hà Nội chỉ có ba bốn tờ nhật báo quốc ngữ
kỳ cựu không bao giờ thay đổi hình thức hay nội dung, và tất cả đều giữ
nguyên vẹn thái độ thân Pháp cố hữu của họ. Ðông Pháp, Trung Bắc Tân
Văn, cả hai đều thuộc về nhóm trí thức bảo thủ Bắc kỳ, và được lưu hành
sâu rộng trong quần chúng.
Ngoài ra còn có tờ báo mới : Nam Cường của Phạm Lê Bổng, nhà làm
pháo triệu phú, Viện trưởng viện Dân biểu Bắc kỳ, nổi tiếng là một sườn
cột của phe “ Bảo Hoàng “ (quân chủ, tích cực tâng bốc Bảo Ðại) và đồ đệ
của “ son Excellence “, Phạm Quỳnh, Ngự tiền văn phòng của hoàng đế An
nam ở Huế. Tờ Nam Cường in để biếu hơn là bán, vì không ai mua.
Nhóm “ Trí thức mới “ của Bác sĩ Luyện cũng vừa cho ra tờ nhật báo Tin
Mới, quy tụ một số nhà báo trẻ tuổi có tư tưởng chống Pháp, nhưng ôn hoà.
Tờ báo này bán chạy nhất vì có tính cách tiến bộ hơn, và chú trọng khá
nhiều về chính trị và xã hội. Ngoài ra, có những tuần báo hoàn toàn ăn nghệ
: Tao Ðàn, Tiểu Thuyết Thứ Bảy ( của nhóm Vũ Trọng Phụng, TCHYA, Vũ
Bằng, Nguyễn Trọng Luật, Nguyễn Công Hoan, v.v…) Ích Hữu ( Lê Văn
Trương, Trương Tửu), Tiểu thuyết Thứ Năm ( Lê Tràng Kiều, Lưu Trọng
Lư, Xuân Huy, Nguyễn Vỹ, Lệ Chi, Loa ( Lan Khai, Côn Sinh v.v…), Việt
Nữ ( Mộng Sơn, Thanh Tú), Ngày Nay ( Nhất Linh, Khái Hưng), Tương
Lai ( Nguyễn Triệu Luật, Vũ Trọng Phụng).
Các báo cộng sản đều bị đóng cửa, và đa số đảng viên đã bị bắt.
Các báo Việt ngữ cách mạng cũng bị đóng cửa, và các nhà cách mạng quốc
gia bị mật thám theo dõi.
Các báo Pháp ngữ của người Pháp có chủ trương cách mạng ( L’Argus
Indochinois, L’Ami du Peuple), hoặc của người An nam cách mạng ( Le
Peuple của Ðặng Thái Mai, Võ Nguyên Giáp). Le Cygne ( Nguyễn Vỹ,
Trương Tửu) cũng đã bị đưa ra tòa và bị đóng cửa.
Nhật báo Pháp ngữ của người Pháp, có 3 tờ báo bán chạy nhất. La Volonté
Indochinois