M
Máu chảy đến đâu ruồi bâu đến đấy – Nghĩa bóng, câu này muốn
nói giòng máu loang ra đến đâu, là họ hàng bà con mình đến đây. Nhiều khi
dùng theo nghĩa này : họ hàng xa xôi đến đâu, người ta cũng tìm đến nhận
nhau đến đấy, như kiểu con ruồi bâu vào chỗ có máu.
Máu loãng còn hơn nước lã – Họ hàng chung một giòng máu. Máu
loãng là máu không đặc, ý nói họ xa. Câu này đại ý nói dù người có họ rất
xa, hoặc chỉ có hơi hướng họ hàng cũng còn hơn người ngoài, là người đối
với mình không có chút máu mủ nào chỉ nhạt như nước lã. Câu này ý nghĩa
cũng gần như câu : « Họ chín đời con hơn người dưng »
Mặt lưng mặt vực – Lưng là nửa đấu, nửa bát hay nửa bơ ; vực là
đong bằng miệng đấu, miệng bơ, miệng bát. Mặt lưng mặt vực tức là mặt
nhẹ, mặt nặng. Mặt nặng là mặt đầy lên. Mặt lưng mặt vực chỉ sự không
bằng lòng lộ ra nét mặt. Cũng có nơi nói « mặt lăng mặt vược » tức là mặt
cá lăng cá vược, là những thứ cá bể to. Mặt lăng mặt vược là mặt to nặng
như mặt lăng mặt vược, lộ vẻ tức giận không bằng lòng.
Mặt nạc đóm dầy – Mặt nạc là mặt dầy bự cao lên lắm thịt nạc quá.
Đóm đầy là đóm chẻ đầy bản ; đóm chẻ dầy bản thì chàm lửa không cháy,
người mặt nạc là bộ-diện của người ngu-đần. Câu này đáng lẽ phải nói như
thế này thì mới hết ý : « mặt nạc đóm dầy, mo nang trôi sắp biết ngày nào
khôn ». Chỉ coi cái mặt bừ-bự lên như cái mo-nang trôi sấp (nó phồng lên)
là người ta biết ngay là tướng ngu-đần rồi. Cho nên người ta thường nói «
mặt dầy » hay « mặt mo » để mắng nhiếc là ngu-đần, ngốc-dại.
Mắt trước mắt sau – Mắt nhìn phía trước, mắt nhìn phía sau, ý nói
nhìn sợ người ta biết mình làm điều ám-muội gì. Câu này tả cái nhìn của kẻ
gian, chỉ sợ người khác bắt gặp.
Mắt to hơn người – Tinh thần người ta lộ cả ra hai con mắt. Khi sợ-
hãi quá thì vẻ sợ-hãi dồn cả vào con mắt, mắt cứ trợn tròn lên, nên người ta
