Tức nước vỡ bờ – Đắp bờ để ngăn nước kiên cố quá, nước tức không
có chỗ thoát, thường thúc cho vỡ bờ ngăn mà chảy đi. Đó là nghĩa đen.
Nghĩa bóng, câu này, nói người trên cư xử khe khắt nghiệt ngã quá thì
người dưới có khi phát khùng chống lại. Hoặc việc đời nếu thắt buộc chặt
chẽ quá, thì thường hỏng việc.
Thả vỏ quít ăn mắm rươi – Thả tức là buông xuống, bỏ ra. Ăn mắm
rươi cần phải có vỏ quít. Mình không có mắm rươi là vật đắt đỏ và hiếm,
nhưng mình có vỏ quít là vật thường có. Mình bỏ vỏ quít ra góp vào việc
làm món ăn, để được ăn mắm rươi. Nghĩa đen là như thế. Nghĩa bóng, câu
này muốn nói góp phần vào chút ít để được ăn. Đại ý câu này cũng na ná
với câu « dây máu ăn phần ».
Tham thì thâm – Tham là tham lam của người, của đời. Thâm là sâu.
Sâu đây là vạ sâu tức là vạ lớn. Sách Tàu có câu « mưu thâm họa diệc thâm
» nghĩa là « mưu sâu thì tai vạ cũng sâu ». Chữ thâm trong câu trên là lấy
chữ thâm ở câu này. Tham thì thâm nghĩa là tham lam thì gặp tai vạ sâu.
Câu này khuyên người ta không nên tham lam, tham lam thường có hại.
Thần thiêng về bộ-hạ : Ông Thần thiêng là nhờ các bộ-hạ tức là
những vị thờ ở ban dưới. Câu này ý nói chủ khỏe vì tớ, tướng mạnh về
quân, người trên mạnh vì người dưới.
Thật thà là cha quỉ-quái – Cha tức là người đẻ ra. Thật thà là cha
quỉ-quái, nghĩa là sự thật-thà còn đẻ được ra sự quỉ-quái. Câu này ý nói
thật-thà bao giờ cũng hơn, quỉ-quái bao giờ cũng phải thua thật thà, như
con chịu thua cha vậy.
Thèm lòng, chứ ai thèm thịt – Nghĩa đen là : Người ta thèm lòng lợn
chứ không thèm thịt lợn. Nghĩa bóng là người ta thèm chuộng cái lòng tốt
đối đãi với nhau, chứ không phải chỉ thèm chuộng miếng thịt đem biếu
nhau.
Thóc đâu bồ câu đấy – Thóc để ở chỗ nào, thì chim bồ-câu kéo đến
chỗ đó mà ăn. Câu này đại ý muốn nói chỗ nào có thể kiếm ăn sinh-sống
