thơ để nó khỏi khóc quấy. Nghĩa bóng, câu này thường có nghĩa là cậy thân
thế to ăn hiếp người ta, không cho ta há miệng kêu ca nữa.
Cái trước đau cái sau rái – Cái trước đau tức là cái bước trước ngã
đau hoặc cái việc trước thất bại nặng. Cái sau rái là cái bước sau phải răn
giữ cẩn thận (rái nghĩa là răn, là sửa đổi) hoặc việc sau phải sửa chữa (răn)
cẩn thận. Cái trước đau cái sau rái nghĩa là nếu bước trước ngã đau thì
bước sau phải giữ gìn, nếu việc trước thất bại đau thi việc sau phải tính toán
thận trọng. Đại ý câu này khuyên ta nên rút kinh nghiệm việc trước để làm
việc sau. Cũng có người giảng là : lần trước bị đánh đau thì lần sau chừa
nhưng nghe không hợp với ý câu văn.
Cạn ao bèo đến đất – Bèo thì suốt đời là-là trên mặt nước, không bao
giờ chịu sống sát nơi bùn đất. Nay nước ao bị cạn sạch, thành ra bèo phải
hạ xuống sát đất bùn. Câu này thường dùng đề nói người quí-phái thượng-
lưu, gặp vận sa-sút, phải thay bậc đổi ngôi như cây bèo phải hạ xuống sát
đất vậy.
Càng chửi càng rủa càng đỏ hây hây, nâng như nâng trứng chết
rầy chết mai – Càng chửi càng rủa tức là càng dậy-dỗ quở mắng, thì càng
đỏ hây hây tức là khỏe mạnh béo tốt hồng hào. Vậy mà nâng như nâng
trứng, tức chiều nuông quá độ, thi lại ốm yếu bệnh tật luôn luôn có thể nay
chết mai chết cũng nên. Câu này đại ý nói không nên nuông chiều con cái
quá, cần phải dậy dỗ đánh mắng chúng thi chúng mới nên người.
Cao không tới thấp không thông – Cao thì không với tới, mà hạ
mình xuống thấp thì coi không được. Câu này thường dùng để tả nỗi khó
xử của hạng người thường-thường bậc trung cao hẳn thì không cao hẳn, mà
thấp-hèn thì không thấp hèn hẳn, thành ra mọi việc ở đời nhiều lúc không
biết nên làm như thế nào cho phải : Làm theo người giàu sang quyền-quí
thì không làm nổi, mà xử nhọ theo bọn bần cùng khố dây thì lại không coi
được.
Cát bay vàng lại ra vàng, những người quân tử dạ càng đinh ninh
– Gặp cơn gió bụi, vàng bị cát phủ kín lên. Sau nhờ cơn gió khác, cát bay đi
