dừng chân nghỉ mát cho khách qua đường hoặc những người đi đồng làm
ruộng, những buổi trời nắng gay-gắt. Người không có nhà ở thường ra ở
cầu ở quán là nơi công-cộng ở không mất tiền. Câu tục ngữ có ý nói người
con gái nghèo-hèn không có chỗ ở, ngồi cầu ngồi quán bơ-vơ, thế mà hễ ai
hỏi làm vợ thì đã thách cưới bao nhiêu tiền. Nghĩa bóng câu này muốn nói :
lúc hàn vi nghèo hèn thì chẳng có giá trị gì, hễ có người dùng là tự khắc
phẩm-giá cao ngay lên.
Ngỗng ông lễ ông – Tục ta nhân dịp tết Đoan Ngọ tức Tết mồng 5
tháng 5 người ta hay đem ngỗng lễ Tết quan thầy, thầy học, cha mẹ hoặc
những người ân-nhân của mình. Ngỗng ông lễ ông là đem ngỗng của người
ta lễ tết người ta, ý nói lễ tết như vậy mình không mất gì, chẳng qua mình
chỉ lấy của người ta đem lễ người ta mà thôi. Thí dụ như nhờ người ta giúp
đỡ cho mình được mối lợi gì, nay mình đem đồ lễ tết người ta, thì chỉ là
đem của người ta lễ tết người ta, mình không thiệt riêng chi hết, như vậy
cũng như đem ngỗng ông lễ tết ông vậy. Người ta thường dùng câu này để
nói việc lấy tiền của người đem biếu người, ý nghĩa cũng na ná ý nghĩa câu
« gậy đám đánh đám ».
Người chả có mẽ lại khỏe làm dáng – Mẽ là mã, là bộ dạng bề ngoài.
Người chả có mẽ lại khỏe làm dáng : bộ dạng người (mẽ hay mã) không có
mà lại hay gương lược phấn sáp tô-điểm để làm dáng. Câu này đại ý muốn
nói : mã người có xinh thì phấn sáp mới xinh đẹp thêm, người không có bộ
diện (mẽ) mà hay làm dáng thì người coi lại dơ-dáng thêm, không đẹp. Câu
này ý nghĩa cũng na ná ý nghĩa câu : « xấu hay làm tốt ».
Người đẹp về lụa lúa tốt về phân – Người đẹp nhưng ăn bận quần
nâu áo vải rách rưới bẩn-thỉu thì cũng kém đẹp và hóa xấu đi một phần.
Trái lại người không đẹp lắm, nhan sắc chỉ bình-thường, nhưng ăn bận
quần là áo lượt, toàn chất tơ lụa mềm-mại thướt tha, thì người coi cũng hóa
đẹp. Người ta phần nhiều chỉ đẹp về tấm áo manh quần nghĩa là đẹp về tơ
lụa. Câu này lấy người ra làm thí-dụ để ngụ ý khuyên nhà nông nên chăm
việc phân cho lúa lốt.
