Giầu điếc sang đui. – lúc giầu có thì hóa điếc, không nghe thấy những
lời nói khó của anh em bà con đến vay mượn, nhờ vả. Lúc làm nên quan
sang thì hóa đui (mù) không trông thấy những anh em bạn-bè nghèo khó khi
trước. Câu này có ý chê những người sang giầu mà bụng dạ không tốt, quên
bè bạn anh em bà con thuở hàn vi
Giầu là họ, khó người dưng. – Họ hàng cùng chung giòng máu với
nhau. Nhưng thói đời chỉ ưa người có của. Cho nên người ta thường thân
mật nhận họ-hàng với những người giầu có. Còn người nghèo khó thì dù có
họ rất gần người ta thường cũng coi như người dưng. Câu này chê người đời
hay trọng giầu, rẻ khó.
Giầu thú quê không bằng ngồi lê kẻ chợ. – Thú chữ Hán, đây nghĩa
là nhà ở. Thú quê là nhà quê. Kẻ chợ, tiếng cổ, trỏ nơi kinh-đô, hoặc chốn
thành thị. Giầu thú quê không bằng kéo lê kẻ chợ : người giàu có ở nhà-quê
không được sung sướng bằng người đi lê (người đi lê tức là kẻ khó ăn xin) ở
nơi kẻ chợ. Ở kẻ chợ, mọi thứ ăn, mặc đều sẵn sàng, ngày mưa gió không
lầm-lội bẩn thỉu như ở nhà quê, có đồng tiền bất cứ lúc nào cũng có thể ăn
ngon mặc đẹp được. Ở nhà quê dù có nhiều tiền nhiều của đến đâu, cũng
không được hưởng mọi sự tiện lợi, sung sướng như ở kẻ chợ. Về phương
diện ăn, mặc, ở, nhà quê bao giờ cũng thua kẻ chợ. Câu này nói theo lối
thậm xưng (nói quá) cố ý đề cao đời sống ở nơi đô-hội, hình như là để hô-
hào cổ động dân quê ra kẻ chợ buôn bán làm ăn. Thật ra, không có tiền thì ở
kẻ chợ khốn khổ hơn ở nhà quê nhiều, vì đời sống ở kẻ chợ bao giờ cũng đắt
đỏ, phức-tạp vì lắm nhu-cầu (sự cần dùng) hơn ở nhà quê.
Giữ miệng lọ ai giữ được miệng họ hàng. – Giữ tức là giữ kín, bưng-
bít cho kín. Người ta chỉ giữ kín được miệng chai, miệng lọ, chứ không ai
giữ kín được miệng các người trong họ-hàng ý nói lời bà con họ-hàng bình-
phẩm, chê bai ta không nên chấp, trách. Người ta hay dùng câu này vào
những dịp cưới con trai con gái, họ hàng mỗi người thường có một ý kiến,
kẻ khen người chê. Cũng có nơi nói : Bịt được miệng lọ ai bịt được miệng
họ hàng ; hoặc : bưng miệng chai ai bưng được miệng họ hàng. Ý nghĩa
cũng thế.
