lành mà bên trong thì gan-góc, đáo-để, lá gan cứng dắn như là gỗ lim. Người
mặt sứa gan lim là người ngoài mặt và trong bụng khác nhau, tức là người
giả-trá.
Máu mô thâm thịt nấy. – mô tiếng miền Trung, nghĩa là ở đâu, ở chỗ
nào. Máu mô là máu chảy ở đâu. Thâm là không trắng, là đen, là thiếu màu
đỏ. Máu mô thâm thịt nấy là máu chảy chỗ nào thì chỗ ấy thịt thâm lại, mất
sắc di, nghĩa bóng là người họ hàng máu mủ bị hoạn nạn thì mình động lòng
thương xót, như thịt thâm lại khi máu ở vết thương chảy ra. Cũng có thể
giảng như thế này : máu mô là máu ở chỗ nào, nghĩa bóng là họ hàng máu
mủ ở chỗ nào ; thâm thịt nấy là chỗ đó có tình thâm cốt nhục, tả tấm lòng
yêu thương sâu xa giữa người ruột thịt cùng chung một dòng máu.
Mầu mỡ không bằng ở sạch. – Mầu mỡ là cái nước mầu, cái váng mỡ
nổi lên ở trên mặt nước canh riêu, nước dùng thịt ; đây mầu mỡ dùng theo
nghĩa bóng là cái vẻ đẹp bề ngoài. Mầu mỡ không bằng ở sạch là cái vẻ đẹp
đẽ do sự tô điểm bề ngoài không bằng ăn ở sạch sẽ. Đại ý câu này khuyên
người ta nên chú trọng đến sự sạch sẽ hơn là làm đỏm, làm dáng.
Mẹ đánh một trăm không bằng cha ngăm một tiếng. – Một trăm tức
là trăm roi. Ngăm tức là ngâm nói trạnh ra ; ngăm là ư-ử trong miệng như
kiểu ngâm thơ của các cụ nhà Nho. Khi người ta giận dữ mà không muốn
nói ta lời người ta thường nghiến răng ư-ử trong miệng. Câu này nghĩa là :
Mẹ đánh một trăm roi không bằng cha nghiến răng ư-ử một tiếng. Mẹ
thường hay chiều con, nên dù có đánh con nhiều nó cũng chỉ dạn đòn (quen
đòn) chớ không sợ, bằng khi thấy cha ngâm lên một tiếng. Vì rằng cha lập
nghiêm ít nói, ít đánh, hễ cha tỏ vẻ giận-dữ là con sợ hãi lắm.
Miệng còn hôi sữa. – Miệng còn hôi sữa là miệng chưa hết mùi sữa, ý
nói mới thoát vú mẹ còn trẻ con chưa biết gì. Người ta thường dùng câu này
để tỏ ý khinh bỉ người mới ra đời chưa từng trải chưa có kinh nghiệm việc
đời.
Mèo nhỏ bắt chuột con. – Chuột con tức là chuột bé, chuột nhỏ. Mèo
nhỏ thì sức còn yếu, bắt chuột lớn không được ; nên mèo nhỏ chỉ nên bắt
