chuột con. Nghĩa bóng câu này muốn nói : người ta nên làm những việc vừa
với sức mình ; hoặc chỉ nên đòi hỏi, mong muốn những điều hợp với địa-vị
và năng-lực của mình, không nên đòi hỏi ước ao những điều cao xa viển-
vông quá sức.
Một câu nói ngay bằng làm chay cả tháng. – Nói ngay tức là nói thật,
nói thẳng, không dối-trá cong queo. Làm chay cả tháng là làm đàn chay lâu
cả một tháng trời. Theo đạo Phật, đạo Lão khi trong nhà có người chết,
người ta thường sắm sửa đồ-lễ, bày đặt bàn tràng, thỉnh các sư đến cúng lễ,
cầu trời Phật xá tội cho, để linh hồn người chết khỏi bị sa vào địa-ngục, và
người sống trong nhà được khỏe mạnh sống lâu. Người ta tin rằng càng làm
chay lâu càng nhiều phúc. Một câu nói ngay bằng làm chay cả tháng nghĩa
là : một lời nói ngay thẳng thật thà có thể gây nên phúc-quả tức kết-quả tốt,
bằng làm đàn chay cả tháng ; một lời nói dối trá có thể gây nên tội lỗi rất to,
cả tháng làm chay cũng không gỡ được. Câu này ngụ ý khuyên người ta ăn
nói nên thật thà.
Một chữ thánh một gánh vàng. – Chữ thánh là chữ của ông thánh,
đây là chữ của đức thánh Khổng, tổ sư đạo nho. Gánh vàng : là quí giá như
một gánh vàng. Một chữ thánh một gánh vàng là một lời của ông thánh quí
giá bằng cả một gánh vàng ; hoặc phải tốn kém đến một gánh vàng mới học
được một chữ của ông thánh. Đại ý câu này muốn nói sự học vô cùng quí
giá.
Một đồng không thông đi chợ. – Ngày xưa đường giao-thông chưa
mở mang tiện lợi như bây giờ. Chợ búa có ít mà phần nhiều là ở xa. Nếu
không có việc cần thì ít khi người ta đi chợ, sợ mất ngày mất buổi, mất công
mất việc và khó nhọc vào mình. Cần mua thứ gì, người ta thường gửi bà con
mua giúp. Nhất là ít tiền thì người ta lại càng không muốn đi chợ. Bởi vậy
có câu : một đồng không thông đi chợ, nghĩa là có một đồng tiền thì đi chợ
không thông. Không thông là không suốt, không đủ. Có một đồng tiền đi
chợ thì chỉ uống nước dọc đường cũng không đủ rồi. Người ta thường mượn
câu này để nói việc nhỏ-nhặt quá không bõ đem ra chỗ trái phải.
