gan lim » và câu « tướng diện bất như tướng tâm » nghĩa là xem tướng mặt
không bằng xem bụng dạ.
Nhân vô thập toàn. – Người không ai hoàn-toàn cả mười phần, ý nói
người ta ai cũng có nết tốt nết xấu, ai cũng có ưu-điểm và nhược-điểm. Ta
không nên dựa vào câu này để tự tha-thứ cho những lỗi lầm, những khuyết-
điểm mình còn mắc. Trái lại nên công-nhận câu này là đúng, để tự nhận rằng
dù thông minh, tài trí đến bực nào ta cũng chưa thể hoàn-toàn được, ta vẫn
cần phải sửa chữa những lỗi-lầm, những khuyết-điểm của ta, ta vẫn cần nghe
những lời phê-bình hay răn bảo của người khác. Cổ-nhân nêu câu này là
nhằm mục-đích sửa chữa cho người ta đến chỗ hoàn toàn, chớ không cốt để
cho người ta một ngày một xấu thêm, một ngày một thêm khuyết điểm.
Nhất con nhì cháu thứ sáu người dung. – Người dưng là người ngoài,
người không có bà con họ hàng với mình. Nhất con nhì cháu là quí thứ nhất
là con mình đẻ ra, quí thứ nhì đến cháu mình ; thứ sáu người dưng là người
dưng có được quí trọng thì cũng quí trọng vào hàng thứ sáu, nghĩa là còn
kém con cháu rất xa. Câu này đại ý nói : người ta bao giờ cũng quí mến thân
yêu con cháu họ hàng hơn là người dưng.
Nhất tội nhì nợ. – Có tội thì van lạy, nói khó nói khăn thế nào cũng
vẫn phải đền tội. Có nợ thì van lạy nói khó nói khăn cũng vẫn phải trả nợ.
Cho nên người ta cho ở đời khổ nhất là bị tội, rồi đến mắc nợ. Câu này ngụ ý
than phiền về nỗi khổ sở của người vay nợ. Đồng thời có ý khuyên người ta
không nên làm điều bậy bạ, không nên ăn tiêu phung-phí, để khỏi mắc tội và
mắc nợ.
No mất ngon giận mất khôn. – Khi người ta đã no bụng rồi thì ăn cái
gì cũng không thấy ngon. Khi người ta tức giận thì nói năng hành động
nhiều điều liều lĩnh mất cả sự khôn ngoan lúc thường. Đại ý câu này khuyên
người ta không nên giận dữ vì giận dữ làm người ta mất trí khôn.
No nên bụt đói nên ma. – Bụt tức là ông Phật. Phật thì hiền lành giầu
lòng từ bi, nhân đức. Ta thường nói : Hiền như Bụt. Vậy Bụt có nghĩa là
hiền. Bụt lại là pho tượng sơn son thếp vàng đẹp đẽ người ta thờ ở chùa.
