S
Sóng trước bổ sao, sóng sau bổ vậy. – Bổ tiếng miền Trung ; nghĩa là
ngã. Sóng trước là đợt sóng nhô lên trước. Sóng sau là đợt sóng nhô tiếp
theo sau. Sóng trước bổ sao, sóng sau bổ vậy là đợt sóng trước ngã xuống,
dẹp xuống như thế nào thì đợt sóng sau cũng dẹp xuống như thế ấy ; đợt
sóng sau dẹp xuống theo đợt sóng trước. Nghĩa bóng : câu này nói người
trước (tức là người sinh trước, người trên hoặc cha ông) ăn ở thế nào thì
người sau (tức người sinh sau, người dưới hoặc con cháu) cũng ăn ở theo
như thế ; người trước treo gương cho người sau theo. Đại ý câu này khuyên
người trên nên ăn ở cho chính-đính để làm gương mẫu cho người dưới.
Suy bụng ta ra bụng người. – Suy là ngẫm nghĩ. Bụng là lòng, là tâm
là ý nghĩ.Suy bụng ta là ngẫm-nghĩ suy-xét những điều nghĩ-ngợi trong lòng
mình.Ra bụng người : là thấy, là rõ bụng người. Ra đây có nghĩa là thấy, là
rõ. (Tục ngữ có câu : Sơ chẳng ra, rà chẳng thấy ; cháy nhà ra mặt chuột).
Suy bụng ta ra bụng người : suy xét lòng mình sẽ thấy lòng người khác ; ý
nói lòng người ta ai cũng giống nhau, mình muốn gì thì người khác cũng
muốn, mình không ưa điều gì thì người khác cũng không ưa. Câu này
khuyên người ta cứ tự xét lòng mình mà ăn ở cho vừa lòng người khác. Có
khi người ta dùng câu này để nói bụng mình xấu mình tưởng bụng người
khác cũng xấu như vậy.
T
Ta về ta tắm ao ta. – Ta về ta tắm ao ta, dù trong dù đục ao nhà đã
quen. Ta có ao, không vì lý do gì mà đi tắm ao người. Tắm nhờ ao người là
tự thú ao mình vô dụng và làm phiền người khác. Không những thế, ao
người mình chưa quen nông sâu, trong đục thế nào, tắm nhờ có khi nguy-
hiểm.Ao nhà mình dù đục dù trong nhưng mình đã quen nên chắc chắn
không lo gặp phải nguy hiểm. Đó là nghĩa đen. Câu này thường được dùng
theo nghĩa bóng để chê những người bỏ chữ nước nhà đi học nhờ viết mướn,
